Tegeltableaus laten een waardevol tijdsbeeld zien: “Dit kan alleen weggehaald zijn door vakmensen”

Het tegeltableau in de Grunobuurt is nog altijd niet boven water. Stadsgids Titus Akkermans is geschrokken van het nieuws. Volgens hem heeft het kunstwerk vooral grote emotionele waarde en hoort het bij het tijdsbeeld van de jaren vijftig. Akkermans denkt dat het alleen weggehaald kan zijn door vakmensen.

Hoi Titus! Je bent geschrokken van het nieuws …
“Wat hier aan de hand is, is heel bijzonder. Je hebt het over kunst dat van ons allemaal is. Je hebt het over een kunstwerk dat van grote waarde is. En dan bedoel ik dat het vooral een grote emotionele waarde heeft. Als je kijkt naar de definitie van kunst dan is dat het bewust creëren van iets moois of betekenisvols op basis van een vaardigheid of verbeelding. Het is iets waar we als mensen van genieten. En dat is weggehaald. Daar zijn wij van geschrokken. Onze stadswandelingen voeren regelmatig langs de tableaus. En ik herhaal mezelf, het is ontzettend zonde want het zijn objecten die van ons allemaal zijn.”

Zo’n tegeltableau. Hoe wordt het gemaakt?
“Je hebt het over een kunstwerk dat gemaakt is op basis van steen, klei en pottebakkerskwalificaties. In reliëf wordt er een tijdsbeeld uitgedrukt. De Groningse kunstenaar Anno Smith heeft zich tijdens zijn leven daarin gespecialiseerd. Het gaat om kunstwerken, die ongeveer een meter bij tachtig centimeter groot zijn, en echt bedoeld zijn voor buiten. Daarom is ook op een hele hoge temperatuur gebakken. Je hebt het dan over ongeveer 1.240 graden. Smith zei ook altijd dat zijn kunstwerken langer zouden overleven dan de gebouwen waarin het geplaatst is.”

Verdwenen tegeltableau
Afgelopen week trok kunsthistoricus Jaap Ekhart uit Beijum aan de bel. Sinds afgelopen december is er een tegeltableau verdwenen dat aan een gevel op de hoek van de Snelliusstraat met de Van Leeuwenhoekstraat hing. Niemand weet waar het is gebleven. Woningstichting Patrimonium is de eigenaar van het kunstwerk. Zij hadden dit jaar plannen om het werk te restaureren. Nu het is verdwenen wordt overwogen om aangifte te doen bij de politie. Ekhart deed afgelopen week een oproep om tips naar hem te sturen. Mensen met informatie kunnen hem een mail sturen.

Hoeveel tegeltableaus van Smith hangen er in Groningen?
“Dat zijn er ongeveer vierhonderd. In de stad zijn ook een aantal tableaus van de kunstenaar Thees Meesters te vinden. Maar al met al heeft Smith best wel veel nagelaten. Je kunt ze bijvoorbeeld tegenkomen in de Grunobuurt, in de Indische Buurt, in De Hoogte maar ook in Forum Groningen. Op de begane grond heb je een plek waar de boeken van de bibliotheek worden ingenomen. Daar is een tableau geplaatst dat vroeger in het gebouw van de kinderleesbibliotheek in de Indische Buurt te vinden was. Dat is toen weggehaald vanwege de stadsvernieuwing. Dus je hebt het echt over iets dat overal te zien is, en daarom ook echt van ons is.”

Wat voor onderwerpen worden op de tableaus behandeld?
“Dat is heel divers. Op het tableau dat nu vermist is was een huiselijk tafereeltje te zien. In de volksmond wordt het kunstwerk ‘hoe het klokje thuis tikt, zo tikt het nergens’ genoemd. Je ziet op dit werk een man die thuiskomt, zijn vrouw begroet met op de achtergrond een klok. Het is absoluut niet kneuterig. De kunstwerken laten een tijdsgeest zien. Het is de periode na de Tweede Wereldoorlog. Smith vond het mooi om die tijdsgeest uit te beelden. Op andere tableaus zie je bijvoorbeeld de smid, de bakker, maar ook dieren kom je tegen. En in de West-Indischebuurt zie je een tableau waarop een dame met een bloemenkrans is te zien. Het is echt gemaakt om de mensen blij te maken.”

Dit kunstwerk is nu verdwenen. Kan dat gedaan zijn omdat het veel waard is?
“Als je het hebt over de emotionele gevoelswaarde dan is die veel hoger dan de financiële waarde. Vergeet niet dat we het over een kunstwerk hebben dat ingemetseld is. Het is niet opgehangen waarbij je het makkelijk weg kunt halen. Het gaat om objecten die niet te verplaatsen zijn. En of er financiële waarde aan zit: vast en zeker. Vooral voor particuliere verzamelaars. Maar de emotionele gevoelswaarde is groter.”

Waar kan het kunstwerk gebleven zijn?
“Dit kan alleen weggehaald zijn door vakmensen. Door mensen die precies weten hoe je zo’n tableau weghaalt. Want nogmaals: dit weghalen is eigenlijk een onmogelijke klus. Daar heb je veel vaardigheden voor nodig. We hebben op de locatie gekeken en daaruit is gebleken dat er geen kruimels op de grond liggen. Er liggen geen brokstukken. Het is met finesse weggehaald. En de grote vraag is waar is het gebleven?”

Akkermans was te gast in het radioprogramma OOG’s Weekend Wekker. Luister hier het interview terug:

.