Raad gaat instemmen met zero-emissiezone binnenstad: “Willen we dat onze stad een openluchtmuseum wordt?”

De gemeenteraad gaat instemmen met een voorstel van het College om vanaf 1 april 2025 alleen nog zero-emissie-voertuigen in de binnenstad toe te laten. Om er voor te zorgen dat alle gebruikers van de binnenstad mee kunnen gaat er gewerkt worden met ontheffingen.

“Als je tegenwoordig naar het Stadhuis gaat dan loop je tussen de bomen en het water door”, vertelt Tim van de Vendel van GroenLinks. “Hoe anders was dat een aantal jaren geleden, toen er nog heel veel stads- en lijnbussen door de binnenstad reden. Een zero-emissiezone en de venstertijden helpen ons om de binnenstad toegankelijker, prettiger en gezonder te maken. Dit is een belangrijke eerste stap waarin we toe gaan werken naar een uitstootloze samenleving, waarbij wat ons betreft de hele binnenstad, tussen de ringwegen, een zero-emissiezone wordt.”

Zero-emissie
Met zero-emissie wordt bedoeld dat er in de binnenstad alleen nog gebruik kan worden gemaakt van elektrische voertuigen, of equivalenten daarvan. Bezorgers die bijvoorbeeld gebruik maken van bakfietsen of elektrische scooters. Daarbij gaat er wel gewerkt worden met ontheffingen. Voor voertuigen waar bijvoorbeeld geen uitstootvrije variant beschikbaar is kan een ontheffing aangevraagd worden. Dat geldt ook voor ondernemers die dreigen failliet te gaan of voor bijzondere voertuigen die niet ouder zijn dan dertien jaar. Daarnaast helpt de gemeente op allerlei manieren om ondernemers te ondersteunen in de stap naar emissieloos.

Bart Hekkema (Partij voor de Dieren): “Ondernemers hebben al allerlei slimme manieren bedacht”
Naast GroenLinks zijn er meer partijen die enthousiast zijn. Partij voor de Dieren bijvoorbeeld. Bart Hekkema: “Elf jaar geleden is de Greendeal getekend. Er zijn al hele mooie stappen gezet. Fiets een middagje door de binnenstad en je ziet dat ondernemers al allerlei slimme manieren hebben gevonden om het duurzaam te regelen. Natuurlijk is het voor de ene ondernemer makkelijker dan voor de ander: daarom is het goed dat er een klankbordgroep is opgericht.” Laurent Dwarshuis van de ChristenUnie: “Vijftig jaar geleden werd er al gesproken over minder auto’s in de binnenstad. Dat zorgde toen voor chaos. Maar door in te zetten op goede communicatie, verleiding om voor andere vervoersvormen te kiezen en het aanbieden van alternatieven is toen die stap gezet. Iets vergelijkbaars gebeurt nu ook. Ambitieuze stappen gaan niet zomaar. Het gaat met hobbels in de weg. Dat zal nu niet anders zijn”

Teun Havinga (VVD): “Dit levert veel bureaucratische rompslomp op”
Maar er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld bij de VVD. Teun Havinga: “Het invoeren van dit plan is voor nu geen goed idee. Er zullen dusdanig veel uitzonderingen gemaakt moeten worden dat er nog veel brandstofvoertuigen in de binnenstad te vinden zijn, waardoor het doel in gevaar komt. Voor grote bedrijven is dit allemaal niet zo spannend: zij passen hun wagenpark aan. Maar voor een kleine ondernemer zijn de mogelijkheden veel beperkter omdat elektrische voertuigen duur zijn. Het aanvragen van uitzonderingen levert ondernemers veel bureaucratische rompslomp op, en ze hebben er tijd en kosten van. Daarnaast zien wij dat er nog veel onduidelijkheden zijn.” Het College denkt hier anders over, omdat er straks gewerkt kan worden met een app waarin je makkelijk en snel zaken kunt regelen.

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “Groningen wordt op deze manier een stad voor de rijken”
De Partij voor het Noorden sluit zich bij de zorgen van de VVD aan. “Stel dat je in de binnenstad woont”, vertelt Leendert van der Laan. “En je wilt je huis verbouwen. Na een offerte rolt een bouwbedrijf uit Winsum als beste uit de bus. Dan moet je maar hopen dat zij elektrische voertuigen hebben, want die ontheffing die je twaalf keer per jaar kunt gebruiken, zijn zo op bij een grote verbouwing. Op deze manier ben je een stad voor de rijken aan het creëren. Dat is wat we hier aan het doen zijn.” De wethouder maakt zich op dit punt geen zorgen. Hij vertelt dat niet het volledige wagenpark elektrisch hoeft te zijn, alleen de voertuigen waarmee je de binnenstad in rijdt. En dan kan er ook nog gebruik worden gemaakt van ontheffingen.

Kelly Blauw (PVV): “Geen van de marktkooplui wil dit”
Zorgen zijn er ook over de warenmarkt. Van der Laan: “De markt is voor iedereen. Mensen komen van heinde en verre om onze markt te bezoeken. Die is heilig. Maar voor de markt is er nog geen oplossing. Dwingen we marktondernemers om te gaan investeren in elektrische vrachtwagens die twee of drie ton kosten?” Kelly Blauw van de PVV: “We hebben een rondje markt gedaan en geen van de marktkooplui wil dit. Wat willen we met Groningen? Is de stad een place to be of een place to leave?”

Etkin Armut (CDA): “Moeten we niet voorkomen dat Groningen een openluchtmuseum wordt?”
Die zorgen spelen ook bij de PvdA. Joren van Veen: “Groningen is niet de enige gemeente waar zero-emissie wordt ingevoerd. Andere gemeenten voeren dit op 1 januari in. Wij hobbelen er achter aan. Dat is goed, want dan kunnen wij leren van de problemen die andere gemeenten tegenkomen. Wel vinden wij het ontzettend belangrijk dat de warenmarkt kan blijven bestaan.” Dat kan op een vraag rekenen van Etkin Armut van het CDA: “Ik hoor de coalitie geweldige verhalen vertellen dat onze binnenstad prachtig gaat worden. Maar moeten we niet voorkomen dat de Groningse binnenstad een openluchtmuseum wordt waar oude mensen niet meer komen? De stad wordt straks op deze manier een plek voor de happy few. We kunnen toch gewoon zeggen: de markt vinden we belangrijk, daar regelen we een ontheffing voor?”

Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks): “We willen het op een goede manier inrichten”
Het CDA overweegt om op dit vlak een motie in te dienen. Volgens wethouder Philip Broeksma van Verkeer is het niet slim om dat te doen: “We zijn in gesprek met de marktkooplui en ik verwacht dat we daar uit gaan komen. We willen dat de markt blijft. Als gemeente willen we deze kant op, we willen het op een goede manier inrichten, we doen dat op een redelijke manier, maar er gaat wel iets veranderen.”

Olivier van Schagen (Student & Stad): “Kan er een uitzondering worden gemaakt voor De Hunze”
Verschillende partijen hebben ook zorgen of de kermis nog wel door kan gaan. Volgens Broeksma hoeft men zich daar geen zorgen over te maken, want de kermis krijgt een uitzonderingspositie. En er zijn zorgen over roeivereniging De Hunze. Olivier van Schagen van Student & Stad: “De Hunze doet mee aan tal van wedstrijden in het land. Om daar met hun roeiboten te komen maken ze gebruik van een botenwagen die niet elektrisch wordt aangedreven. Kan hier een uitzondering voor gemaakt worden?” Broeksma: “We zijn met De Hunze in gesprek.”

Etkin Armut (CDA): “We krijgen geen zekerheid, terwijl we een controlerende functie hebben”
De antwoorden van de wethouder irriteren Armut van het CDA: “Ik vind dat de wethouder heel lichtzinnig omgaat met de problemen die wij op tafel leggen. Op vrijwel elk antwoord wordt gezegd dat men in gesprek is. Voor marktkooplui is dit een heikel thema. Je kunt nu toch zeggen; we vinden het belangrijk, we verlenen die ontheffing? Om hen zekerheid te bieden willen we een motie indienen, maar daarvan zegt de wethouder, nee niet doen, want we zijn in gesprek. Op deze manier heeft de discussie die we hier voeren geen zin. We krijgen geen zekerheid, terwijl wij als raad wel een controlerende functie hebben.” Broeksma: “Met de motie neemt u een voorschot op de uitkomst. Maar er zijn meer mogelijkheden om tot een oplossing te komen.”

Mariska Sloot (Stadspartij 100% voor Groningen): “We zijn altijd tegen geweest”
De handhaving gebeurt door middel van ARP-camera’s die de kentekens lezen. Mariska Sloot van Stadspartij 100% voor Groningen: “Wij vinden dit een onzalig plan. Culturele gezelschappen die straks in de binnenstad op gaan treden moeten van tevoren de kentekens doorgeven van de voertuigen waarmee zij de binnenstad in gaan rijden.” Daar reageert Tom Rustebiel van D66 op: “Maar de huidige situatie met ontheffingen is toch ook niet ideaal?” Sloot: “Wij zijn altijd tegen geweest. Wat we doen is dat we mensen van bovenaf vertellen wat ze moeten doen. En dat is niet goed.”

Boetes
Mochten er voertuigen aangetroffen worden in de binnenstad die daar volgens de nieuwe regels niet horen, dan worden er boetes uitgedeeld. Volgens de wethouder wordt in eerste instantie coulance toegepast omdat het doel van het plan niet is om boetes uit te delen maar om de binnenstad emissieloos te krijgen. Deze coulanceperiode gaat een maand duren. Op de vraag van GroenLinks waarom er niet voor een groter gebied wordt gekozen waar het emissieloze wordt ingevoerd zegt de wethouder dan men zich eerst richt op de binnenstad, waarbij de diepen de grens zijn.