Zorgen over ‘extra belastingknop’ voor woningeigenaren: “Dit is een sterk staaltje framing”

Verschillende fracties in de gemeenteraad maken zich zorgen over een extra belastingknop die mogelijk van invloed kan zijn op nieuwbouwwoningen. Andere partijen zijn juist blij met het plan omdat nu eigenlijk geformaliseerd gaat worden wat al jaren gebeurd.

“Ik zit met verbazing naar dit debat te luisteren”, reageert Jim Lo-A-Njoe van D66 aan het einde van de vergadering. “Ik kan de wethouder goed volgen. We gaan vastleggen wat we eigenlijk al deden. Dat is nodig omdat er een wettelijke verplichting aan ten grondslag ligt. Wel zijn in dit plan de keuzes wat anders dan wat andere gemeenten doen. Maar wat ik hier in deze zaal hoor is een ideologisch debat van links tot rechts, terwijl het volgens mij allemaal niet zoveel voorstelt. We willen betaalbare woningen, en we willen een ongedeelde stad. We moeten de ogen op die bal hebben, en niet ideologisch vliegen gaan afvangen.”

Nota Kostenverhaal
En een pittig debat was het zeker waarbij verschillende partijen elkaar in de haren vlogen. Waar gaat precies over? Het gemeentebestuur wil de Nota Kostenverhaal 2024 vast gaan leggen. In dit plan gaan projectontwikkelaars die een nieuwbouwplan realiseren een bedrag betalen voor de fysieke leefomgeving. Dit bedrag is voor dit jaar vastgelegd op 41 euro per vierkante meter. Dit geld komt in een pot waarmee bijvoorbeeld wegen, fietspaden en parken aangelegd kunnen worden. Maatschappelijke voorzieningen en sociale huurwoningen die onder partijen vallen waarmee gemeentelijke prestatieafspraken zijn gemaakt, vallen niet onder de bijdrage.

Hans Sietsma (GroenLinks): “De woningeigenaar wordt rijk omdat de markt zijn werk doet”
Grote angst die bij verschillende partijen leeft is dat niet de projectontwikkelaar deze kosten gaat betalen maar dat deze doorberekend gaan worden aan een woningeigenaar waardoor een woning duizenden euro’s duurder wordt. Dit zou de ambitie van bouwen, bouwen in gevaar kunnen brengen. Het onderwerp is voor Hans Sietsma van GroenLinks aanleiding om terug te gaan naar de jaren zeventig: “We hadden toen het kabinet Den Uyl dat werkte met de beginselen spreiding van kennis, macht en inkomen. Men maakte zich erg druk over grondbeleid. Grond in particulier eigendom kan duurder worden door vraag en aanbod. Als de gemeente investeringen doet in de omgeving van een woning dan wordt de woning meer waard. De woningeigenaar wordt rijk omdat de markt zijn werk doet.”

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “Na de reclamebelasting krijgen we nu de volgende belasting”
Volgens GroenLinks is het voorstel van het gemeentebestuur een ingewikkelde manier om iets aan dit probleem te doen. Door een bijdrage te vragen kan er geïnvesteerd worden in de openbare ruimte. De Partij voor het Noorden zit in dubio omdat het doel begrepen wordt maar het middel niet handig is. Leendert van der Laan: “Na de reclamebelasting is dit een tweede belastingvorm waar we mee te maken krijgen.” Sietsma: “Maar we deden dit al. Er wordt nu alleen een kader gesteld, waardoor er duidelijkheid wordt geboden aan ontwikkelaars. Dat is toch gunstig?” Van der Laan: “De rente is gestegen. De bouwkosten stijgen. De ozb stijgt. De kosten blijven cumuleren.” Rico Tjepkema van de PvdA: “Maar wat we nu gaan doen deden we al. Ik zie geen cumulatie.” Van der Laan: “Je maakt er nu een formele belasting van. Een groene leefomgeving en sportfaciliteiten kun je ook vanuit de ozb betalen. Kosten die we bij aannemers in rekening brengen zullen één op één worden doorberekend aan de eindklant. En ja, we deden dit al, maar slechts ten dele.”

Hans Sietsma (GroenLinks): “Dit zijn sprookjes”
Ook PVV, VVD en Stadspartij 100% voor Groningen nemen het woord ‘belasting’ in de mond. Mariska Sloot: “Wettelijk zijn we niet verplicht om een nieuwe belastingknop in te voeren.” Tjepkema: “Ik vind dit heel kwalijk. Het is een sterk staaltje framing. Wat we nu gaan doen, dat doen we al jaren.” Sloot: “Dit is nodig omdat het vanuit de ozb niet betaald kan worden. Er is een tekort aan geld, omdat we geld uitgeven aan megalomane projecten als de Nieuwe Poort.” Sietsma: “Dit zijn sprookjes. Dit is niet waar. De financiering voor de Nieuwe Poort is nog niet geregeld, en gebeurt via externe bronnen.”

Hans de Waard (SP): “We geven hele duidelijke kaders wat projectontwikkelaars kunnen verwachten”
De SP ziet het voorstel wel zitten. Hans de Waard: “We willen een mooie gemeente en iedereen heeft de plicht om daar aan bij te dragen. Met dit voorstel geven we hele duidelijke kaders zodat projectontwikkelaars weten wat ze kunnen verwachten. Projectontwikkelaars hebben als doel om winst te maken. Zij kunnen zich best een bijdrage veroorloven. In de praktijk zal er weinig veranderen. Waar we wel vraagtekens bij hebben is het bedrag dat per vierkante meter wordt gevraagd. Hoe hoog moet dit bedrag zijn?” Student & Stad wil weten of de raad meegenomen kan worden in de jaarlijkse indexatie van dit bedrag en wat de effecten zijn van de maatregel.

Wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA): “Huizen gaan niet duurder worden”
Wethouder Van Niejenhuis probeert de zorgen weg te nemen: “Fracties die denken dat huizen duurder worden, of dat het leven duurder gaat worden. Ik denk dat het tegendeel waar is. Dat er een bijdrage wordt gevraagd aan een ontwikkelaar is nu al de praktijk. Er gaat met dit voorstel een preventieve werking uit. Het probleem is dat er een schaarste aan grond is. De overheid bepaalt wat de functie is van een stuk grond. De ontwikkelaar is dus afhankelijk van de overheid. Door schaarste wordt de prijs enorm opgedreven, waardoor ontwikkelaars zich voor teveel geld inschrijven wat als gevolg heeft dat projecten niet door kunnen gaan. Nu gaan we duidelijkheid bieden: we zeggen dat we grond hebben dat ontwikkeld mag worden, maar we vragen ook dit. Dus koop niet te duur in.”

“Met het geld worden noodzakelijke onderdelen aangelegd”
Van Niejenhuis: “Dit is een duidelijk handvat. En ik ben overtuigd dat de duidelijkheid het de procedures en onderhandelingen met ontwikkelaar om de bouw te laten beginnen kan verkorten. Het geld komt in potjes terecht waarmee we voetgangers- en fietsverbindingen aan kunnen leggen. Noodzakelijke onderdelen hoe je van A naar B komt. Woningen zullen niet duurder worden, en het leven wordt ook niet duurder.”

Toch zijn verschillende partijen er niet gerust op. Onder andere VVD, Stadspartij en Partij voor het Noorden overwegen om met moties of amendementen te komen. Mogelijk komt er een amendement waarin voorgesteld wordt dat geld uit een bepaalde wijk ook in die buurt geïnvesteerd gaat worden.