Gronings koor zingt Baltische muziek: “Het zingen van stukken in het Ests, Lets en Litouws is een prachtige uitdaging”

Sinds enkele jaren bestaat er in Groningen een Baltic Choir: een koor dat uitsluitend muziek zingt uit de Baltische Staten. Dit weekend gaven zij hun eerste, door hun zelf georganiseerde, concert. Een gesprek met Marion Kroeze over hoe dit concert gegaan is maar ook over de achtergronden. Want hoe is het om een Baltisch koor te zijn?

Hoi Marion! Dit weekend gaven jullie concerten in Drachten en in Groningen. In de stad traden jullie op in de Lutherse Kerk. Hoe is dat gegaan?
“Het was geweldig. Zowel in Drachten als in Groningen. De Lutherse Kerk is een prachtige locatie. We hadden tussen de 130 en 150 bezoekers. En dat is een hele mooie opkomst. Het was overigens niet alleen een concert, er werd ook een workshop gegeven. Wij brengen dus stukken uit de Baltische Staten ten gehore, maar dan is het wel prettig dat je ook wat achtergronden hebt. Waar gaat de muziek over? Wat is de kern? Onze dirigent gaf deze workshop. In de kerk waren uiteraard veel vrienden en familieleden aanwezig maar ook mensen die het ergens hadden opgepikt en nieuwsgierig langs kwamen.”

In Estland, Letland en Litouwen is muziek heel belangrijk. Dat zal vermoedelijk komen door de rijke geschiedenis …
“Klopt. De Russische bezetting, die tot begin jaren negentig duurde, vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de drie landen. In die tijd kon en mocht niet alles gezegd worden. Daarom week men uit naar de muziek. In de muziek vertolkte men de gevoelens en de geluiden die je in het dagelijkse leven niet mocht zeggen. En dat maakt de muziek, die in die tijd gemaakt is, zo bijzonder en waardevol. En ook vandaag de dag. Want de inwoners van de drie landen zijn nog steeds ontzettend trots. De oorlog in Oekraïne heeft in die zin ook alles weer naar de oppervlakte gebracht.”

Even een paar stappen terug. Want de vraag die mensen kunnen hebben is waarom jullie als koor je hier op hebben toegelegd. Hoe komt dat?
“Dat verhaal begint bij onze dirigent. Dat is Sigutė Žurauskaitė. Zij is geboren in 1990 in Litouwen. In 2014 is zij een studie gaan volgen aan het Prins Claus Conservatorium. In 2016 is ze afgestudeerd en sindsdien is ze actief geweest bij verschillende koren. Ons koor werd in 2019 opgericht als projectkoor. Als een eenmalig iets. Maar wij vonden het zo leuk dat er daardoor een zaadje is geplant. Ook omdat er door het publiek heel enthousiast op werd gereageerd. In 2020 zou er een vervolg komen, wat door de coronacrisis niet door kon gaan. Maar het enthousiasme is gebleven en tegenwoordig zijn we een permanent koor.”

Bekende Baltische componisten zijn Arvo Pärt, Vaclovas Augustinas en Peteris Plakidis. Maar zulke stukken zingen lijkt me een hele klus …
“Het brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Er moet veel gerepeteerd worden om de stukken, soms vierstemmig en soms zelf zesstemmig, te kunnen zingen. Maar ook de taal is een uitdaging. Wij kunnen de tekst lezen maar dan spreken wij het anders uit dan het zou moeten. Daarom is het heel fijn dat onze dirigent het voor kan doen. Want voor de duidelijkheid: we hebben het over drie verschillende talen. Onze dirigent spreekt vloeiend Litouws. Met het Lets kan ze zich goed redden, maar het Ests is een vak apart, omdat het heel sterk op het Fins lijkt. Wij repeteren wekelijks op maandagavond twee uren, en die tijd hebben we ook zeker nodig.”

Hoe wordt er door het publiek gereageerd?
“Die zijn heel positief. Er wordt tegen ons gezegd dat we met een accent zingen, maar dat we goed te verstaan zijn. En dat is natuurlijk een heel mooi compliment dat je kunt krijgen. Maar dat is natuurlijk niet het enige. Je kunt zo accentloos mogelijk proberen te zingen maar je wilt ook die boodschap overbrengen. Als een lied gaat over een jongen die de hand van een meisje vraagt, dan wil je ook dat gevoel over kunnen brengen. Dat is ook onderdeel van de repetities, op het voorbereiden. En alles tezamen maakt het een mooie uitdaging wat het zingen in dit koor ontzettend leuk maakt.”

Het is wellicht goed om voor dit verhaal nog even naar de Baltische Staten te gaan. Hoe belangrijk is koormuziek daar?
“Dat is daar heel belangrijk. Om een voorbeeld te geven. Eens in de vier jaar vindt er in Litouwen een groot korenfestival plaats. Daar doen tweehonderd koren aan mee. Het evenement trekt tussen de zes- en tienduizend mensen. Alleen als ik dat al zeg maakt het mij enthousiast. Komende zomer vindt er weer een editie plaats en wat nu zo leuk is, is dat onze dirigent gevraagd is om voor dit festival een stuk te schrijven. Onze dirigent leeft voor de muziek. Ze heeft geen grote professionele ambities. Maar dit, voor dit festival, ooit nog eens te kunnen doen, dat stond heel hoog op haar lijstje. Dat zoveel mensen aan de slag gaan met jouw muziek.”

Maakt dat trots?
“Ja, dat maakt heel trots. Sowieso zijn mensen uit deze landen heel trots. Trots dat ze de Russische overheersing hebben doorstaan, en dat ze in vrijheid kunnen leven. Dat ze kunnen doen wat ze willen. En dat komt tot uiting in de muziek. Door zulke ogen moet je het zien.”

Betekent het ook dat jullie als koor komende zomer daar naar toe gaan?
“Dat had ons wel heel leuk geleken, maar nee. Dan moeten we echt van andere huize komen. De kwaliteit ligt zo ontzettend hoog. Daar kunnen wij op dit moment niet aan tippen. Maar het lijkt ons wel heel leuk. Misschien om over vier jaar daar te kunnen staan. Dat zien we misschien wel een beetje als de kers, of als de slagroom op de taart van waar we mee bezig zijn.”

Jullie zijn begonnen als projectkoor. Hoe gaat het op dit moment met jullie? Zoeken jullie nog leden?
“Die zoeken wij zeker. Ons koor bestaat op dit moment uit achttien leden. We zijn een gemengd koor. In de korenwereld zie je in het algemeen dat de vrouwen in de meerderheid zijn. Dat is bij ons ook zo. We zijn dus op zoek naar mannen: we zoeken bassen en tenoren. Maar ook vrouwen zijn welkom. Het doel is om uiteindelijk een koor te hebben van ongeveer 25 tot 30 personen. We kunnen dan verstevigen op de stemgroepen, waardoor we de stukken die we zingen imposanter kunnen laten klinken. Ook in het aantal stemgroepen wordt met een groter koor meer mogelijk.”

Stel nu dat mensen nieuwsgierig zijn, of zich aan willen melden. Waar kan dat?
“Mensen zijn welkom om bijvoorbeeld een repetitie bij te wonen. Om te zien en te horen wat we doen. Men kan contact opnemen door ons een mail te sturen. Dat kan ook als je meer informatie wilt. Daarnaast hebben we een Facebookpagina waar je ook meer informatie kunt vinden.”