Is bewonersparticipatie in de gemeente een wassen neus? “Njet, njet, njet; om cynisch van te worden”

De bewonersparticipatie bij grote bouwprojecten in de gemeente moet anders en beter. Dat is de oproep van verschillende betrokkenen bij het nieuwbouwproject Stadshavens.

Stadshavens wordt een nieuwe wijk langs het Eemskanaal, aan het water, in het oosten van de stad. Er komen 2.400 woningen voor alle inwoners en alle inkomens. Omwonenden geven aan dat er bij dit project te weinig gedaan is met hun inspraak. Jaap de Graaf is actief bij de bewonersorganisatie Oosterparkwijk: “Als het gaat om participatie loopt Groningen voorop. Vaak is dit ook heel succesvol. Maar een groot bouwproject is wat anders dan het aanleggen van een speeltuintje. Bij zulke grote projecten zien we dat de participatiemeter terugvalt naar ongeveer nul. De inspraak wordt beperkt tot één zender: de gemeente. De bewoners moeten dienstbaar zijn.”

Jaap de Graaf (Oosterparkwijk): “Kom met bewoners tot een bouwopdracht en ga daarna naar een ontwikkelaar”
De Graaf: “Er is grote woningnood. En Stadshavens is een ideale plek voor woningbouw. Inwoners zijn geen tegenstanders en denken graag mee. Daarom mijn oproep om het eens anders te gaan doen. Ga bij een groot project eerst in gesprek met bewoners. Leg vragen en problemen voor en kom samen tot een bouwopdracht. Ga daarna in zee met een ontwikkelaar.” Daarbij gaat het ook over het delegatiebesluit. Het College vraagt aan de raad om de bevoegdheden om omgevingsplannen te wijzigen bij het College neer te leggen. De Graaf: “Daarmee plaatst de raad zich volledig buiten spel. Het tast de controlerende functie die de raad heeft aan. In de toekomst wordt er een project uitgevoerd. De projectleiding van de gemeente gaat in gesprek met de projectbouwer. Er worden afspraken gemaakt hoeveel er gebouwd moet worden. Daarna volgt er participatie. Maar die hele participatie heeft dan weinig waarde omdat de waarden aan het project dan al zijn meegegeven.”

Rein Bish (Klankbordgroep Stadshavens): “We worden weggezet als een excuustruus in het krachtenveld van stakeholders”
Rein Bish is van de klankbordgroep Stadshavens: “Wat is de betekenis van participatie? Dat is meedenken en meedoen. En dat hebben we gedaan. De gemeente hanteert een participatieladder. Stap 1 is informeren. Stap 2 is inspreken. Stap 3 is consulturen. Dat is allemaal keurig gebeurd. Maar bij stap 4 loopt het spraak: coproduceren en burgers een stem geven. Het is werkelijk ontluisterend. Vier jaar hebben we geparticipeerd. Maar van alle inbreng is niets terug te vinden in de nota. De klankbordleden worden als een soort excuustruus weggezet in het krachtenveld van alle stakeholders. Er is participatie geweest en nu maar snel bouwen. Mijn oproep is om burgers invloed te geven, om dat mee te nemen. Anders is het schijnparticipatie.”

Nico Tiel (Platform WaterBewoners Groningen): “Njet, njet, njet. Om cynisch van te worden”
Daar is Nico Tiel van Platform WaterBewoners Groningen het mee eens. “Het omgevingsplan heeft van 11 januari tot 21 februari ter inzage gelegen waarbij mensen hun reactie, hun zienswijze konden indienen. Alle reacties hebben geleid tot een document van 98 pagina’s. En dan is de rechterkolom interessant. De kolom die aangeeft wat er met de zienswijze gaat gebeuren. Bij elke opmerking staat: njet, njet, njet. Wat is dit voor inspraak? Vind je het gek dat mensen cynisch worden? Mensen hebben ziel en zaligheid gestopt om mee te denken, maar hun hoopvolle inspanningen hebben geen effect gehad.”

Koos Haarsma (Kop van Oost): “Wij willen dat mensen prettig kunnen wonen in Stadshavens”
Koos Haarsma van de Kop van Oost: “Bewoners zijn niet vervelend. Ik woon met veel plezier tegen Stadshavens aan. En ik wil dat de bewoners van Stadshavens daar net zo’n mooie tijd zullen hebben als dat ik nu heb. Dat het er prettig wonen is.” Willy Deinum uit de Damsterbuurt: “Wij zijn ook niet tegen woningbouw in dit deel van de stad. Daar zijn we voor. Het is belangrijk dat er gebouwd wordt. Maar dan wel op een manier, met de ervaringen die wij hebben, dat mensen daar straks prettig kunnen wonen.”

Joris Klaassen (Betonbos): “Wij staan straks op straat, een dorp kun je niet in drie maanden verhuizen”
En dat betekent dat het plan op de schop moet met bijvoorbeeld het behoud van het Betonbos. Joris Klaassen is één van de bewoners van het Betonbos: “Ik ben in Groningen gaan wonen vanwege de cultuur, architectuur en de diversiteit. In welke stad kun je tegenwoordig in zelfgebouwde wagens wonen? Dat kan hier. Wij gingen ervan uit dat we bij de stad horen en dat we een toevoeging zijn. We hebben een gebruikersovereenkomst ondertekend omdat anders een gesprek over onze toekomst niet mogelijk zou zijn. Dat gesprek heeft nooit plaatsgevonden. Op 8 april gingen we voor het eerst om tafel. Hoewel dat meer een soort mededeling was dat de gemeente geen geschikt terrein voor ons heeft gevonden. Als de gemeenteraad op 15 mei instemt met het wijzigingsbesluit omgevingsplan Stadshavens dan staan wij drie maanden later op straat. Een dorp verhuizen dat in twintig jaar is opgebouwd kun je niet in drie maanden verhuizen.”

Vincent Boswijk (D66): “Zien jullie alternatieve locaties?”
Vincent Boswijk van D66 vraagt aan Klaassen: “Zien jullie alternatieve locaties?” Klaassen: “Wij hebben locaties op het oog. De gemeente geeft aan dat die er niet zijn. En dan zijn er straks twee mogelijkheden. Trekken we met ons hebben en houden naar die locatie of gaan we dat in goed overleg doen. We moeten straks toch ergens naar toe. En het liefste blijven we ook in de gemeente.”

Maarten Moes (IVN Natuureducatie): “Betonbos speelt een grote rol in de ecologische structuur”
Maar het zijn niet alleen de bewoners die pleiten voor het behoud van het Betonbos. Maarten Moes van IVN Natuureducatie: “Als organisatie richten wij ons op het grote belang. Niet op het behoud van die ene boom of die ene versteende tuin. Al ruim twee jaar zijn we betrokken bij Stadshavens. Dit nieuwe plan biedt veel kansen voor een groene omgeving. Wij adviseren graag. Bij de gesprekken hebben we onszelf uit moeten nodigen. Het is nog steeds niet vanzelfsprekend dat wij als organisatie gesprekspartner zijn. De gemeente wil graag participatie toepassen maar dat zijn lege hulzen als je partners niet betrekt. Het Betonbos speelt een grote rol in de ecologische structuur. In eerdere plannen zouden er ook verbindingen gelegd worden met de Oosterparkwijk. Van dat alles zien we niets terug.”

Marije Visser (Boomwachters): “Groningen heeft een schamele 9 procent boomkroonbedekking”
Marije Visser is van de Boomwachters: “Wij pleiten voor het behoud van bomen en voor het behoud van het Betonbos. Groningen heeft op dit moment een schamele 9 procent met boomkroonbedekking. Een paar jaar geleden was dit nog 11 procent. Steden als Amersfoort en Arnhem hebben 20 procent, Amsterdam nog meer. Het weghalen van oude bomen zorgt dat je hittestress in de hand werkt. Ook de biodiversiteit krijgt een knauw. We moeten veel zorgvuldiger omgaan met bomen.” Bart Hekkema van de Partij voor de Dieren vraagt: “Maar het idee is om bomen te verplaatsen naar nieuwe plekken.” Visser: “Het is beter als je bomen laat staan. Een boom hecht zich aan zijn buurman. Dat maakt ze gezond. Verplaatsen brengt risico’s met zich mee.”

Nico Tiel: “Een Stadshaven zonder schepen is als een raadszaal zonder raadsleden”
In het plan is er wel groen ingetekend maar dit park verrijst aan het uiteinde van Stadshavens en is pas vijftien jaar na de start van de bouw gerealiseerd. Nico Tiel maakt zich daarnaast zorgen over het wonen op het water: “Als we het over de naam Stadshavens hebben. Bij een station denk ik aan een trein. Bij een school denk ik aan onderwijs. Bij een haven denk ik aan schepen en denk ik niet aan steriel kijkwater. De nautische blik bij deze gemeenteraad is compleet afwezig. Bij het woonwensonderzoek is een routekaart woonschepen behandeld waarbij jaren geleden een onderzoek is toegezegd. Maar het is nooit uitgevoerd. Het heeft geen prioriteit. Men heeft geen zin in permanente ligplaatsen. Een Stadshaven zonder schepen is als een raadszaal zonder raadsleden.”

Komende week wordt er verder gesproken over Stadshavens. Op 15 mei neemt de raad een besluit over het wijzigingsbesluit.