De 116 deelnemers die zondag de Vrouwenmars 1945 liepen zijn aan het einde van de middag gearriveerd in Grijpskerk. Dat laat Rixt van Gosliga van de organisatie weten.
“Het was een hele succesvolle dag waarbij we van Groningen naar Grijpskerk liepen”, vertelt Van Gosliga. “Naast deze wandeling van 25 kilometer organiseerden we daarnaast voor het eerst een kortere route van 5 kilometer. Dat hebben we gedaan voor mensen die 25 kilometer te ver vinden, maar die de vrouwen wel graag willen herdenken. Deze groep heeft een wandeling door de stad gemaakt. Daarbij zijn ze onder andere begeleid door twee gidsen. Eén van de verhalen die verteld werd gaat over een gebouw aan de Brugstraat waar tijdens de oorlogsjaren familie Van der Munnik woonde. Zij stelden hun huis beschikbaar voor het verzet. Dat zijn hele waardevolle verhalen om te vertellen.”
“In 2021 vond de tocht voor het eerst plaats”
De tocht van 25 kilometer voerde vanaf het Huis van Bewaring via Aduard, Zuidhorn en Niezijl naar Grijpskerk. “In 1945, toen de bevrijding op handen was, werden 116 vrouwelijke gevangenen uit Westerbork geëvacueerd. Het ging voornamelijk om vrouwen die in het verzet actief waren geweest. Omdat het overdag te onveilig was, liepen ze gedurende drie nachten van Westerbork via Groningen naar Grijpskerk. Tijdens de tocht werden ze bewaakt door Duitse militairen. In 2021 is de tocht voor het eerst gelopen van van Westerbork naar Groningen. De tocht werd toen door de organisatie van Tocht om de Noord en het OVCG georganiseerd. In 2022 liepen we het tweede deel van de tocht. En dat hebben we dus dit jaar opnieuw gedaan.”
Tekst gaat verder onder de foto:
Bij de tocht van zondag liepen 116 deelnemers van Groningen naar Grijpskerk. Foto: Rieks Oijnhausen
“Steeds meer familieleden van vrouwen die in 1945 meeliepen nemen deel”
Van Gosliga ziet dat de animo voor de tocht toeneemt: “Wat wij heel mooi en bijzonder vinden is dat er steeds meer familieleden deelnemen van vrouwen die in 1945 de tocht moesten lopen. Bij de eerste editie ging het om drie familieleden, dit jaar zijn het er al twintig. Dat we uiteindelijk op alle 116 plekken een familielid krijgen, is een utopie. Maar we hopen wel dat het zich de komende jaren als een inktvlek verder uitbreidt.”
“Na de bevrijding werd er niet meer over de oorlog gesproken”
Dat het aantal familieleden toeneemt komt ook omdat het in veel families onbekend is wat er zich precies heeft afgespeeld: “De oorlogsjaren waren verschrikkelijk. Er gebeurden hele nare dingen, waarbij ook niet iedereen het heeft overleefd. Toen de oorlog voorbij was werd het boek 1940-1945 snel afgesloten om verder te kunnen gaan. Er werd niet meer over de oorlog gesproken. Door deze tocht, en de aandacht er voor, komen ook deze verhalen in families naar boven.”
“De tocht die in 1945 gelopen werd zie je nog steeds overal terugkomen bij conflicten”
Dat de belangstelling groeit komt ook vanwege de oorlog in Oekraïne en de recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Van Gosliga: “De tocht die in 1945 gelopen werd is nog steeds actueel. Je ziet het steeds weer terugkomen. Mensen die op de vlucht zijn, zonder hun spullen, naar een onbekende bestemming. Dat was in 1945 niet anders. Dat er vandaag een stevige wind stond is peanuts in vergelijking met de situatie in 1945. Na lang gevangen te hebben gezeten, zwaar werk te hebben moeten verrichten in het doorgangskamp en alle ontberingen die daar bij horen gingen de vrouwen, enkel gekleed in een blauwe overal, op pad. Men had geen mooie sportschoenen, en er waren geen keurig gepolijste wegen. Men wist ook niet dat men naar Grijpskerk liep. Men ging op weg naar het onbekende. Een bestemming waar wellicht de dood wachtte. Met die herinnering werd vandaag gelopen.”
“In 2025 wellicht een tweedaagse”
Op de vraag of er volgend jaar weer een editie gehouden gaat worden is de organisatie duidelijk: “Jazeker. Volgend jaar is het tachtig jaar geleden dat Nederland bevrijd werd van het Duitse juk. Hoe we dit precies aan gaan pakken is nog onbekend, maar wellicht gaan we een tweedaagse wandeltocht organiseren, waarbij op de eerste dag van Westerbork naar Groningen wordt gelopen, en op de tweede dag naar Grijpskerk. Daar gaan we in ieder geval over nadenken.”
Marlot Akkermans maakte in 2021 een lied over de Vrouwenmars:
.
