Op het Linneausplein is zaterdag verzetsheld Johannes Swint herdacht. Voor de herdenking in de Oosterparkwijk was veel belangstelling.
Het monument voor Swint was het eerste oorlogsgedenkteken in Groningen dat na de Tweede Wereldoorlog werd geplaatst. In eerste instantie stond het monument bij het speeltuingebouw aan de Oliemuldersweg omdat Swint in het bestuur van de speeltuinvereniging had gezeten. Later is de plaquette verplaatst naar de nieuwbouw aan de Resedastraat. Op 4 mei 2020 is het monument voor het communistisch verzet teruggeplaatst in de openbare ruimte. Zaterdag vond bij het monument een toespraak plaats, werden bloemen gelegd en werd een moment van stilte in acht genomen. Bij de herdenking waren leden van NCPN en CJB aanwezig. ”Zijn inzet tegen het fascisme en het duurste offer dat hij en vele andere kameraden gebracht hebben, mag niet vergeten worden”, laat een woordvoerder van het NCPN weten.
Johannes Swint
Swint werd geboren op 9 januari 1895 in Groningen. Voor de Duitse inval in mei 1940 was hij verzekeringsagent en raadslid voor de Communistische Partij in de Groningse gemeenteraad. De oorlog veranderde alles en Swint werd actief binnen het communistisch verzet. Hij hielp onderduikers, verspreidde de verzetsbladen Het Noorderlicht en Verzet en was in februari 1941 betrokken bij de oproep tot staken vanwege de anti-Joodse maatregelen die door de bezetter werden ingevoerd.
Tekst gaat verder onder de foto:
Liquidatie op Eendrachtsbrug
Aanleiding voor de moord op Swint was de aanslag op Anne Jannes Elsinga. Elsinga was tijdens de Tweede Wereldoorlog hoofd van de bijzondere recherche in Groningen en assisteerde in die hoedanigheid de Sicherheitsdienst, de SD. Hij werkte vanuit het Scholtenhuis. Elsinga was antisemitisch en maakte fanatiek jacht op Joden en onderduikers. In de herfst van 1943 kwam hij op het spoor van een groep die in Bedum het verzetsblad Trouw drukte en verspreidde. Knokploegen kregen dankzij een infiltrant informatie dat de SD hen op het spoor was. Ze besloten daarop dat Elsinga vermoord moest worden. Op Oudjaarsdag 1943 werd de politieman geliquideerd op de Eendrachtsbrug door verzetsman Reint Dijkema.
‘Elsinga was één van hun besten’
De Duitsers waren furieus. Elsinga werd gezien als één van hun besten. Ze besloten wraak te nemen door een Aktion Silbertanne te organiseren. Aktion Silbertanne of Actie Zilverspar was een codenaam voor een serie moordaanslagen en sluipmoorden. Door de Duitsers werd een lijst opgesteld met daarop tien namen van prominente en vooraanstaande Groningers. Drie teams van SD-medewerkers trokken daarop de stad in om bij deze mensen aan te bellen. Na het openen van de deur werden de slachtoffers doodgeschoten in de deuropening.”
Vermoord op het Linnaeusplein
Het jaar 1944 was een half uur oud toen er bij Swint werd aangebeld. De verzetsman woonde aan de Klaprooslaan en lag op dat moment al te slapen. Na het openen van de deur zag hij dat er drie SD’ers voor zijn woning stonden. Ze bevalen hem mee te lopen. Op het Linnaeusplein werd hij door drie kogels geraakt en stierf ter plekke. Ter nagedachtenis werd in 1945 een plaquette met daarop zijn beeltenis onthuld.
Opa Bront Bossinga
Aktion Silbertanne, of de Silbertanne-moorden, werden gepleegd tussen september 1943 en september 1944 als represaille voor aanslagen door het verzet op Nederlandse collaborateurs. Aan de acties kwam een einde toen SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth van de gewelddadigheden hoorde. Naast Swint werden bij de actie in de Nieuwjaarsnacht van 1944 nog vijf mensen vermoord. Onder hen Bront Bossinga, die directeur was van de Nutsspaarbank. In 2012 sprak verslaggever Sebastiaan Scheffer met Johan Krüger en zijn dochter Laura, die over hun opa Bront Bossinga vertellen. Die reportage is hieronder te beluisteren:
