Afbouwen uitrijden mest zorgt voor dilemma’s: “We gaan over onze grenzen en dat zorgt voor algen en botulisme”

Nog een paar dagen en dan kunnen we naar het stembureau voor de Europese Parlementsverkiezingen. Eén van de belangrijke onderwerpen bij deze verkiezingen is de landbouw. Want welke stappen moeten er gezet worden qua mestbeleid?

In Nederland mag er op dit moment gebruik worden gemaakt van een derogatieregeling. In 2006 kregen boeren in ons land vanuit Brussel toestemming om meer mest uit te rijden dan de Brusselse standaardnorm. Het plan moest ervoor zorgen dat de druk op de mestmarkt af zou nemen. De ontheffing geldt voor twintig jaar en eindigt dus in 2026. Voor boeren is het eindigen van de regeling een probleem, maar natuurorganisaties kunnen niet wachten.

Bart Zwiers (Natuurmonumenten): “De diversiteit verdwijnt”
Boswachter Bart Zwiers van Natuurmonumenten is beheerder van natuurgebied De Onlanden: “Je hebt het over grenzen en qua mest gaat het nu over de grenzen heen. De meststoffen belanden namelijk in het oppervlaktewater en wat je ziet is dat veel planten daar niet goed op gedijen. Het gevolg is dat je veel dezelfde soorten planten krijgt. Dat de diversiteit verdwijnt. Maar al die voeding in het water zorgt ook voor meer algen en botulisme. Je hebt het misschien wel eens meegemaakt dat je wilde gaan zwemmen in een plas maar dat er verbodsborden stonden omdat er blauwalg was aangetroffen. Ook die blauwalg is een gevolg van de derogatie. Dat is namelijk wat die meststoffen doen.”

“Het water is te voedingsrijk”
Volgens Zwiers moet het echt anders. “Links- of rechtsom, onze opgave is dat we duurzamer moeten gaan produceren. Dat betekent minder koeien en minder vee in Nederland.” In de Onlanden wordt al 25 jaar duurzaam geboerd en dat helpt de natuur. “Maar ondanks dat is het water hier nog te voedingsrijk. Wat je ziet is dat 99% van het oppervlaktewater in Nederland vervuild is. We moeten actie ondernemen. Niet alleen voor ons als mens, dat we kunnen beschikken over schoon drinkwater, maar ook voor de natuur en de landbouw.”

Erwin Bijman (melkveehouder): “Ik moet mest afvoeren en kunstmest inkopen”
Het eindigen van de derogatieregeling in 2026 heeft voor boeren grote gevolgen. Erwin Bijman runt in Ten Boer een melkveehouderij. “Ik heb op dit moment 115 koeien. Ik zou eigenlijk uit willen breiden naar 130 koeien. Dat heb ik nodig om op mijn bedrijf winst te kunnen genereren, dat ik een goede boterham kan eten. Door het vervallen van de derogatie kan ik ongeveer 2.500 kuub mest niet uitrijden. Dit moet ik af laten voeren. Het afvoeren van één kuub mest kost ongeveer 35 euro. Om het gras toch te laten groeien moet ik 60 tot 70 ton kunstmest aankopen. Het betekent dat mijn volledige jaarinkomen op zal gaan aan het wegbrengen van mest en het inkopen van kunstmest. De aankoop van kunstmest is duur, omdat er bij de productie van kunstmest veel aardgas nodig is. Mijn verwachting is ook dat door de grotere vraag naar kunstmest deze prijs zal gaan stijgen.”

“Mensen zullen dit gaan merken in de supermarkt”
De oproep om duurzamer te boeren is makkelijker gezegd dan gedaan. “Ik verwacht in de toekomst geen kunstmest meer te kunnen kopen. Dit betekent dat ik te weinig vreten heb voor mijn koeien. Als ik koeien weg ga doen, dan zal ik niet meer rond kunnen komen, tenzij de melkprijs enorm gaat stijgen.” De melkveehouder verwacht dat de mensen de situatie thuis ook gaan merken: “Mijn verwachting is dat als je nu een modaal inkomen hebt, dat je straks ook afhankelijk zult zijn van de Voedselbank, omdat de prijzen enorm zullen gaan stijgen. Melk zal hierdoor duurder gaan worden. Maar niet alleen melk, maar ook bijvoorbeeld kaas, eieren en vlees.”

Perspectief
De verkiezingen, waarbij er donderdag gestemd kan worden, biedt perspectief. Zowel voor de natuurorganisaties als de landbouwsector. Boeren hopen dat met een nieuwe samenstelling van het Europees Parlement dat de lokale landbouw omarmd wordt. Natuurorganisaties hopen op hun beurt dat de uitslag gaat betekenen dat er stappen worden gezet om de natuur te redden.