Gemeente ziet geen toename in aantal tabaksverkooppunten: “Aantal locaties gehalveerd”

De gemeente Groningen ziet niet een toename in het aantal tabaksverkooppunten in de gemeente ondanks dat supermarkten vanaf 1 juli geen rookwaren meer mogen verkopen. Dat laat wethouder Carine Bloemhoff (PvdA) van Economische Zaken weten.

De fractie van GroenLinks had vragen gesteld over het onderwerp. Femke Folkerts: “Per 1 juli aanstaande mogen supermarkten geen tabak meer verkopen. Wij vinden het belangrijk dat het aantal verkooppunten van tabak daadwerkelijk daalt en we hebben al eerder onze zorgen geuit over de gevreesde toename van het aantal tabaks- en gemakszaken in reactie op het verbod. Naar nu blijkt zijn er in ons land alleen dit jaar al honderd tabaksverkooppunten bij gekomen. Vaak in de buurt van supermarkten en niet zelden door de supermarkteigenaar zelf.”

Femke Folkerts (GroenLinks): “Dit ondergraaft het gezondheidsaspect”
Folkerts: “Afgelopen week zag ik in de wijk waar ik woon nog dat er in sneltreinvaart een tabakszaak gerealiseerd werd naast een buurtsuper waar tot voorheen een kapperszaak was gevestigd. Dit ondergraaft het gezondheidsaspect en het is daarnaast ook onwenselijk. Wij zijn heel benieuwd hoe de wethouder tegen deze ontwikkelingen aan kijkt.”

Rik Heiner (VVD): “Moet de gemeente alle verkooppunten sluiten?”
Voor de wethouder kan reageren ontstaat er een debatje tussen de VVD en GroenLinks. Rik Heiner: “Dat dit gebeurt is eigenlijk een logisch gevolg. Sigaretten mogen niet meer in de supermarkten verkocht worden, dus gebeurt dit ergens anders. Maar hebben uw vragen niet betrekking op het Rijksbeleid? Wat vindt u dat de gemeente moet doen? Moeten alle verkooppunten gesloten worden?” Folkerts: “De echte oplossing is dat het Rijk fatsoenlijk beleid gaat voeren met daaraan gekoppeld een vergunningenstelsel zodat een gemeente ook manieren heeft om te kunnen handelen. Dat is er helaas niet, daarom is een lobby naar het Rijk ook wenselijk. Ondertussen kunnen we ondernemers aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Het kan niet zo zijn dat een supermarkt goede sier maakt door te stoppen met de verkoop van sigaretten terwijl dezelfde ondernemer het pand er naast opkoopt om er sigaretten te gaan verkopen.”

Femke Folkerts: “Tabak is net zo verslavend als heroïne en crack”
Heiner: “Ik vroeg aan GroenLinks of het alle tabaksverkooppunten wil verbieden. Daar krijg ik geen antwoord op.” Folkerts: “Ja. Het doel is dat tabak niet meer verkrijgbaar zal zijn. Tabak is net zo verslavend als heroïne en crack. In die categorie valt het. Daar ga je stapje voor stapje naar toe. In 2032 mag het alleen nog te koop zijn bij tabaksspeciaalzaken. Dat zijn er op dit moment zeven in de gemeente. Mijn doel is dat het er niet honderd zijn voor het 2032 is. Dat het bij die zeven blijft zodat het uit het straatbeeld verdwijnt.”

Wethouder Carine Bloemhoff: “Terugdringen aantal verkooppunten gaat tien jaar duren”
Wethouder Bloemhoff is helder: “Juridisch is het niet mogelijk om het aantal zaken in te perken vanwege gezondheidsoverwegingen. Utrecht heeft een tijdje geleden wel zo’n voorbereidingsbesluit genomen, maar moest daar op terugkomen omdat er geen juridische basis was waarop dit gedaan kan worden. Eerder dit jaar heeft demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen (ChristenUnie) laten weten dat een extra tabaksontmoedigingsbesluit overgelaten gaat worden aan het nieuwe kabinet. Als gemeente verwachten wij dat het terugdringen van het aantal verkooppunten tien jaar gaat duren, waarbij dit in 2032 afgerond zal zijn.”

“Belangrijke mijlpaal op de route naar een rookvrije generatie”
De wethouder geeft aan dat als de situatie niet gaat veranderen dat er op 1 juli een halvering zal zijn van het aantal tabaksverkooppunten ten opzichte van het huidige aantal. “Dat komt door het verkoopverbod in supermarkten wat een afname betekent van 44 verkooppunten waarbij er in de gemeente 39 over zullen blijven. Dit is een belangrijke mijlpaal op de route naar een rookvrije generatie.”

“Aantal zaken neemt niet toe”
Tot 2032 blijft het mogelijk om tabak te verkopen in tabaksspeciaalzaken of gemakswinkels. “Vanuit ondernemers gezien is de tabaksspeciaalzaak de enige toekomstbestendige manier om tabak te verkopen. Ons beeld is dat dit aantal zaken niet toeneemt. We hebben ook met makelaars gesproken en daaruit blijkt dat er nauwelijks animo voor is.” Volgens Bloemhoff komt dat ook omdat mogelijkheden worden ingeperkt: “Het verdienmodel wordt onder druk gezet door bijvoorbeeld de accijnsverhoging. Op 1 april van dit jaar werd de accijns verhoogd, vorige jaar gebeurde dit ook. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat door deze verhoging 28 procent van de rokers pogingen doet om te stoppen, 10 procent is gestopt en 18 procent rookt minder. Ondertussen zien we wel dat het kopen van rookwaren in het buitenland aan het toenemen is.”

“In gesprek gaan lijkt me ingewikkeld”
GroenLinks doet een oproep om in gesprek te gaan te gaan met supermarktondernemers die naast hun supermarkt een tabaksspeciaalzaak openen. Bloemhoff: “Dat vind ik lastig want wat moet het doel zijn van zo’n gesprek? Moet je dan zeggen dat je vindt dat iemand moet stoppen met de verkoop? Dat lijkt me ingewikkeld. Tegen een supermarkt kun je dat vanwege de regelgeving zeggen. Maar bij zo’n winkel is het juist de belangrijkste inkomstenbron.” De wethouder geeft wel aan dat wanneer het aantal tabaksspeciaalzaken echt gaat groeien, men dan bereid is om het gesprek aan te gaan.