“Heel bijzonder om een jonge zeearend op je arm te hebben; hoe relaxt de dieren ook waren”

Boswachter Bart Zwiers van Natuurmonumenten is een bijzondere ervaring rijker. Vrijdag werden de twee jonge zeearenden geringd die onlangs ter wereld zijn gekomen in het noorden van Drenthe.

Hoi Bart! Hoe is het gisteren gegaan?
“Het was ontzettend bijzonder. Volgende maand ben ik precies 25 jaar boswachter. Nog nooit eerder had ik jonge zeearenden in mijn handen gehad. Het was buitengewoon. Je zou verwachten dat als je zulke jonge dieren uit hun nest haalt, om ze te ringen, dat er grote paniek uitbreekt. Maar helemaal niets. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Ze waren heel relaxt en vonden het allemaal prima.”

De geboorte van de zeearenden is ook bijzonder hè?
“Voor zover wij weten is het de eerste keer dat er zeearenden geboren worden in dit gebied. Gegevens hierover houden we al een hele tijd nauwgezet bij en daarin is nooit eerder melding gemaakt dat er een zeearend is geboren. Wellicht is het lang geleden wel eens voorgekomen. Maar dat het nu gebeurt, is natuurlijk te gek. Afgelopen winter kreeg ik in de gaten dat er iets stond te gebeuren. Twee jonge zeearenden vertoonden baltsgedrag. Het werd serieus toen het nest dat gebouwd werd steeds groter werd. Enkele weken geleden zag ik dat er twee jonge zeearenden waren geboren. Bijzonder omdat het dus om een heel jong zeearendenpaartje gaat waarbij de ervaring is dat het eerste broedsel meestal mislukt.”

En gisteren was daar dus het moment om de dieren te ringen …
“Klopt. Dat doen we zodat we de mogelijkheid hebben om deze dieren te kunnen volgen. Op dit moment hebben de jonge dieren nog verzorging nodig. Maar wanneer ze kunnen vliegen en zelf op zoek kunnen naar voedsel moeten ze op zoek naar een eigen territorium. Ze hoeven dan niet langer op de koffie te komen bij hun ouders. Wij willen graag weten waar deze jonge dieren dan naar toe gaan. Daarom is dat ringen belangrijk.”

Nu heb ik begrepen dat het ringen nog wel een hele onderneming was …
“Dat kun je wel zeggen. Een roofvogelonderzoeker is de boom ingeklommen. Maar om de dieren te kunnen ringen moesten ze naar beneden worden gebracht. Het nest bevindt zich in een boom die scheef staat. Het hangt zes meter over het water. Dat wist ik niet. Dus ik had geen boot of andere voorbereidingen getroffen. Uiteindelijk ben ik in mijn onderbroek het water ingegaan om de zeearenden te begeleiden toen ze uit het nest werden getakeld.”

Ik kan me voorstellen dat je vrouw gisteravond haar wenkbrauwen gefronst heeft …
“Dat heeft ze zeker, haha. Ik had het eendenkroos achter mijn oren zitten. In het water dreef ook een dode vis en andere rommel rond. Waarschijnlijk voedsel dat uit het nest is gevallen. Mijn puberdochter was het er ook niet mee eens toen ik vertelde dat ik in onderbroek het water in was gegaan. Maar ja, dat is soms ook het leven van een boswachter. Niet alles gaat makkelijk.”

Hoe reageerden de ouders van de zeearenden?
“Ik denk dat ze niks in de gaten hebben gehad. Ze waren op pad om eten te verzamelen. Ze kunnen uren weg zijn. Toen ze terugkwamen zaten de jongen weer keurig in het nest. Het enige dat veranderd is, is dat ze een mooie oranje ring hebben gekregen. Maar daar zullen ze waarschijnlijk niet wakker van liggen.”

Het is de eerste keer dat er zeearenden in dit gebied geboren zijn. Kunnen we daarmee zeggen dat het de goede kant op gaat?
“Het is een positieve ontwikkeling. Maar de populatie zeearenden blijft wel kwetsbaar. Veel dieren komen te overlijden. Bijvoorbeeld door windmolenparken of hoogspanningskabels waar ze tegen aan vliegen. Maar ook spoorlijnen zijn een gevaar. En er liggen meer gevaren op de loer. In Friesland heeft een persoon een nest verstoord. Daar is ook een ei weg. Is het uit baldadigheid of is het vanwege de handel? De zeearend blijft heel kwetsbaar en beschermmaatregelen zijn nodig.”

Je vertelde dat de dieren al snel op eigen benen zullen moeten staan. Verwacht je dat ze in de buurt zullen blijven?
“Dat is een interessante vraag. Voorlopig zullen de jonge dieren nog op het nest zitten. Over een week of zes zouden ze in staat moeten zijn om te vliegen. Daarna krijgen ze van hun ouders les om voedsel te verzamelen. In het begin zal dat moeilijk zijn omdat het jagen finesse vraagt die ontwikkeld moet worden. Als ze daarna verstoten worden is de kans aanwezig dat ze in de buurt blijven. We dachten altijd dat de dieren niet goed overweg kunnen met drukke omgevingen. Maar de zeearenden zijn prima in staat om zich daar op aan te passen. En er is ook ruimte in Groningen en Drenthe. En wat te denken van de Waddeneilanden? Daar zijn nog geen zeearenden terwijl het qua gebied ideaal zou zijn omdat er veel voedsel is te vinden.”

Ik hoor een hoopvolle boswachter?
“Absoluut. Dit is fantastisch. Maar we zijn er nog niet. De komst van de visarend zou het compleet maken. Ons doel is dat het gebied een volledig ecosysteem gaat worden. Dus er is nog genoeg werk te doen.”