Het is komende donderdag precies tachtig jaar geleden dat D-Day plaatsvond. Deze hele week vinden er herdenkingen plaats in Normandië. Joël Stoppels uit Groningen is daar bij aanwezig en verzorgt onder ander een tour.
Hoi Joël! Hoe bijzonder is het om hier bij te kunnen zijn?
“Ik heb al veel gezien maar dit is wel heel bijzonder. We reden zojuist door Sainte-Mère-Église. Een dorp dat veel mensen kennen van de kerktoren waar een Amerikaanse soldaat aan bleef hangen op D-Day. En terwijl we daar waren vlogen er drie Dakota-vliegtuigen over waar parachutisten uit sprongen. Dat was heel indrukwekkend om te zien. En je ziet hier ook heel veel voertuigen. De afgelopen dagen zijn veel Tweede Wereldoorlog-voertuigen uit verschillende delen van Europa hier naar toe gebracht om er deze herdenking mee op te kunnen luisteren.”
Hoe komt het dat jij daar terecht bent gekomen?
“Daar zijn eigenlijk twee redenen voor. Ik ben actief met de Liberation Route Europe. Deze foundation verbindt mensen en organisaties met elkaar die zich inzetten voor het behouden en het toevoegen van de waarde aan het materiële en immateriële culturele erfgoed met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog, de herinnering en de betekenis daarvan. Dus er waren best wel wat contacten. Tijdens deze herdenking in Normandië ga ik een tour verzorgen voor de Canadese veteraan Jim Parks. Parks heb ik vorig jaar ontmoet in Appingedam. Hij was vorig jaar in deze stad, die hij in 1945 hielp bevrijden, om bloemen te leggen bij de plaquette van zijn voormalige eenheid The Royal Winnipeg Rifles in de buitenmuur van de Nicolaikerk.”
Tekst gaat verder onder de foto’s:
Hoe gaat de tour er uit zien die je voor Parks gaat verzorgen?
“Met twee voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog gaan we langs plekken waar hij bij de bevrijding geweest is. Van de kust gaan we een stukje het binnenland in. Door de jaren heen is er veel veranderd. Door punten te gaan markeren gaan er hopelijk mooie gesprekken en verhalen ontstaan over wat er in die tijd gebeurd is.”
En dat raakt denk ik ook wel de kern. Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat D-Day plaatsvond. We kunnen denk ik voorzichtig zeggen dat het de laatste keer is dat het in deze vorm zal zijn?
“Dat ben ik helaas wel met je eens. Er zullen bij deze editie zo’n tachtig veteranen uit Groot Brittannië, Amerika en Canada aanwezig zijn. Wat er dus gaat gebeuren is heel bijzonder. Ook omdat we weten dat over vijf jaar er wellicht nog wel veteranen zullen zijn, maar het dan maar zeer de vraag is of ze hier bij aanwezig kunnen zijn. En dat betekent dat dit de laatste keer is dat verhalen verteld kunnen worden. Verhalen die wij op kunnen tekenen om ze door te geven naar de toekomst. Zodat het verleden niet vergeten wordt.”
Je hebt het daarmee over de toekomst van herdenken. Dat lijkt me een ingewikkeld onderwerp …
“Dat is het ook. Als ik nu naar het programmaboekje kijk dan bestaat dat uit 36 pagina’s met allerlei herdenkingen op verschillende plekken. Het is ingetogen en waardevol. Maar hoe willen we dat dit in de toekomst er uit gaat zien? En dan is de lijn tussen stil staan bij de bevrijding en kermisachtige taferelen heel dun. Daar zal heel goed over nagedacht moeten worden.”
Hoe ga je deze dagen zelf beleven?
“Ik ga denk ik mijn ogen uitkijken. Ik verwacht dat het bij Utah Beach, de plek waar de Amerikanen landden, heel druk zal zijn. Daar worden ook diverse hoogwaardigheidsbekleders verwacht. President Joe Biden en president Volodymyr Zelensky van Oekraïne zijn bijvoorbeeld aangekondigd. De herdenking op deze plek zal ook omgeven zijn met zware veiligheidsmaatregelen. Op Juno Beach zal het heel wat rustiger zijn. Zelf zal ik verschillende herdenkingen bij gaan wonen. De eerste zal die bij de Pegasus Bridge zijn. Op de ochtend van 6 juni 1944 kregen Britse parachutisten de opdracht om de brug van Bénouville te bevrijden. Het was de eerste brug die bevrijd werd. Ik verwacht de komende dagen weinig slaap te krijgen. Maar dat is het allemaal waard.”
Eigenlijk is dit ook een opmaat naar wat ons volgend jaar staat te wachten …
“Klopt. De bevrijdingsgolf komt op 6 juni langzaam in beweging in de richting van Groningen. De komende maanden zul je veel berichten tegenkomen over 80 jaar bevrijding. In september is het bijvoorbeeld tachtig jaar geleden dat Market Garden bij Arnhem plaatsvond. Groningen werd uiteindelijk in april 1945 bevrijd. Het is goed en belangrijk om hier aandacht voor te hebben.”
