Ravijnjaar leidt bij politiek tot zorgen over financiering Veiligheidsregio: “Het laatste waar je op wilt bezuinigen”

Bezuinigen op de Veiligheidsregio is voor geen enkele politieke partij in de gemeenteraad een optie.

Veiligheidsregio’s worden voor ongeveer 85 procent gefinancierd uit het Gemeentefonds. Daarnaast krijgen de Veiligheidsregio’s geld van de Rijksoverheid om hun taken uit te voeren. In 2021 is in het coalitieakkoord van het kabinet afgesproken dat gemeenten toe moeten naar een stabielere financiering, waarmee de zelfstandigheid vergroot wordt. Hierdoor wordt een nieuwe financieringssystematiek ontwikkeld. Het ravijnjaar verwijst naar het jaar 2026. Dan eindigt het huidige financiële systeem. Omdat het nieuwe systeem pas in 2027 start, hebben gemeenten te maken met een jaar vol onzekerheden waarbij ze met een aanzienlijk tekort aan inkomsten te maken kunnen krijgen.

Maria Martinez-Doubiani (D66): “Laatste onderwerp waar je in wilt snijden”
Maria Martinez-Doubiani: “Het is belangrijk dat de Veiligheidsregio haar kerntaken uitvoert. Een crisis of ramp kan elk moment uitbreken. Kijk naar het noodweer van de afgelopen weken in bijvoorbeeld Duitsland of de coronacrisis. We zullen er ready and steady voor moeten zijn. Het is goed dat er financieel gezien rekening wordt gehouden met wat er op ons af komt. Mijn fractie is echter van mening dat het deel dat wij afstaan aan de Veiligheidsregio, één van de laatste onderwerpen is waar in gesneden wordt.”

Joren van Veen (PvdA): “Niet op voorhand gaan bezuinigen”
Joren van Veen van de PvdA-fractie is het daar mee eens: “Het is goed dat we gaan acteren op het ravijnjaar. Aan de andere kant is het ook gevaarlijk om nu te gaan bezuinigen. Dat is ook wat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten adviseert: om niet op voorhand te gaan bezuinigen omdat je daarmee de boodschap afgeeft dat gemeenten zich wel gaan redden.” Pablo Vermerris van Student & Stad: “Als het over het ravijnjaar gaat is het goed om daar een breder debat over te hebben. Wat zijn de gevolgen en consequenties voor de uitvoerende organisaties die we hebben?”

Burgemeester Koen Schuiling (VVD): “Een buitengewoon effectieve organisatie”
In de gemeenteraad werd gesproken over het plan crisisbeheersing 2024-2028. Het plan wordt in alle Groningse gemeenteraden besproken en heeft als doel om in kaart te brengen waar de kerntaken liggen van de Veiligheidsregio en wat er nodig is om toekomstige ambities uit te kunnen voeren. Burgemeester Koen Schuiling: “Eigenlijk moeten we heel trots zijn dat we Veiligheidsregio’s hebben. Ruim een week geleden vierde de VRG haar tienjarig bestaan. Indertijd zijn de regio’s ontstaan naar aanleiding van eigenlijk twee grote rampen: de brand in café De Hemel in Volendam en de vuurwerkramp in Enschede. Incidenten waarbij veel hulpdiensten moesten optreden en we er achter kwamen dat het met hun inzet beter geregeld kon worden. Als we de huidige situatie vergelijken met het buitenland, dan zien we een buitengewoon effectieve organisatie waarbij er in korte tijd veel hulpdiensten samengebracht kunnen worden. Ook in preventieve sfeer. Er wordt hard gewerkt om dingen niet te laten gebeuren of om ze op tijd de kop in te drukken.”

“Het meeste geld zit in stenen”
Volgens Schuiling kan er eigenlijk niet bezuinigd worden. “De keuzes zijn heel beperkt. Het meeste geld van de Veiligheidsregio zit in stenen: in bijvoorbeeld de brandweerkazernes. Maar ook de apparatuur, zoals de brandweerwagens en de redgereedschappen aan boord, en de mensen. Hoewel verreweg de meeste posities ingevuld worden door vrijwilligers. Als er zich iets heel geks manifesteert, zoals een grote ramp of crisis, dan hebben we een klein beetje geld om daar op te kunnen acteren. Mochten we te maken krijgen met een zoönose waarbij bijvoorbeeld de vogelgriep over gaat van mensen op mensen, dan zullen we een extra bijdrage moeten vragen. Dan komen wij in gesprek met de gemeenteraden.”

Terence van Zoelen (Partij voor de Dieren): “Wordt er ingezet om dierlijk leed bij stalbranden te voorkomen?”
Bij het onderwerp gaat het ook over ambities. Want de Veiligheidsregio doet aan preventie en repressie in een wereld die snel aan het veranderen is. Maar wat zijn de wensen voor de komende jaren? Terence van Zoelen van de Partij voor de Dieren: “De afgelopen jaren hebben we verschrikkelijke stalbranden meegemaakt. Branden waarbij het vaak ging over het leed dat de boer is overkomen of over de economische gevolgen voor diens bedrijf. Maar er is ook veel dierlijk leed. Hoe voorkom je dat er veel dieren bij zulke branden overlijden? Vinden er controles plaats of de brandveiligheid in orde is?” De burgemeester geeft aan dat er eerst landelijk beleid voor nodig is maar dat hier qua uitvoering van controles wel voorbereidingen voor worden getroffen naar aanleiding van eerdere branden in de provincie.

Pablo Vermerris (Student & Stad): “Goed dat we ambities hebben op cyberveiligheid”
Student & Stad wil dat er meer ambitie wordt getoond op het gebied van cyberveiligheid. Vermerris: “Valt dit pakket wel of niet onder de VRG? We zien namelijk dat deze dreiging juist erg ontwrichtend kan zijn. De afgelopen jaren zijn 54 miljoen gegevens van personen gelekt. Er is een oliepijpleiding gehackt. Wij denken dat het goed is dat we hier ambities in hebben. Dat we onze ogen hier niet voor mogen sluiten.” Van Veen: “Ik ben het met meneer Vermerris eens dat het een enorm risico is. Maar wie moet daar op acteren? Is het de verantwoordelijkheid voor het ministerie of de gemeente? Of toch de rol van de Veiligheidsregio? Daarnaast wil mijn partij ook een advies meegeven. De VRG zet nu vooral in op het voorkomen, beperken en bestrijden van rampen. Een vierde term zou wat ons betreft ‘herstel’ moeten zijn. Dat je psychologische hulp aanbiedt aan omstanders, families en andere betrokkenen die een incident hebben meegemaakt. Daar is nu te weinig aandacht voor.”

Burgemeester Koen Schuiling: “Veiligheidsregio komt in actie als er een hack heeft plaatsgevonden”
Burgemeester Schuiling legt uit dat bij cyberdreiging iedere overheidsinstantie zijn eigen taak heeft: “De provincie en de gemeente zijn verantwoordelijk voor hun eigen systeem waarbij zij de integriteit bewaken. Daarnaast is er het Landelijk Overleg Veiligheid en Politie (LOVP), waar regioburgemeesters in zitten, die puur kijken naar het criminele handelen op deze vorm van infrastructuur. De Veiligheidsregio komt in beeld als er een hack plaatsvindt. Dan komen zij in actie.”

“Inbraak op de systemen van de zeewaterkering heeft grote gevolgen”
Schuiling vertelt verder: “Wat de Veiligheidsregio doet staat ook beschreven in de wet. Vanuit die basis wordt gewerkt. Bij cyberveiligheid kunnen de effecten op essentiële infrastructuur heel groot zijn. Iedereen begrijpt dat wanneer er wordt ingebroken op het systeem dat de zeewaterkering regelt, wij een groot probleem hebben. Daarom wordt er geïnvesteerd aan de voorkant om te voorkomen dat inbraken mogelijk zijn.” De burgemeester noemt in dat geheel ook ondermijning, waarbij hij verwijst naar de lozing van drugsafval in de natuur. “Dat kan hele grote effecten hebben op het drinkwater. Ook dan heeft de Veiligheidsregio een belangrijke taak.”

“Natuurbrandbestrijdingsmiddelen aanschaffen”
Daarnaast staan de ontwikkelingen ook niet stil: “Het accent ligt op uitvoering waarbij gebouwd wordt op professionaliteit. De ontwikkelingen worden goed gevolgd. De klimaatverandering werd al even genoemd. Toen ik burgemeester was in Den Helder hadden we te maken met een reeks natuurbranden in de duinen bij Schoorl. Natuurbranden die ineens veel vaker voorkwamen en die zich tegenwoordig op veel meer plekken voordoen. Daar wordt op geïntensiveerd door materialen aan te schaffen waarmee we zulke branden kunnen bestrijden.” Van Zoelen van de Partij voor de Dieren: “In de stukken staat dat de risico’s voor dit fenomeen beperkt zijn.” Schuiling: “In het oosten van de provincie heeft twee jaar geleden een grote natuurbrand gewoed, waarbij er hulp nodig was vanuit Duitsland om dit te bestrijden. We gaan niet investeren in een blushelikopter, maar wel in materialen waarmee we dit zelf onder controle kunnen brengen.”

Moties
Woensdag wordt het voorstel verder besproken in de gemeenteraad. De PvdA en Partij voor de Dieren hebben aangekondigd een motie in te dienen waarbij ze pleiten voor een plan om stalbranden te voorkomen. Tevens hebben verschillende partijen aangegeven het een lastig thema te vinden. Daarom gaat er nagedacht worden over een beeldvormende sessie over de werkwijze van de VRG.