Harense reist met schoolspullen naar Oekraïense frontsteden: “Brug slaan tussen Groningen en Snihurivka”

Willemijn Kemp van de Sociale Brigade uit Haren heeft er een zware reis opzitten. Samen met een groep vrijwilligers verbleef zij de afgelopen tien dagen in Oekraïne om er hulpgoederen af te leveren.

Hoi Willemijn! Inmiddels ben je weer terug op Groningse bodem. Is het goed om weer terug te zijn?
“Ergens is het prima om weer terug te zijn in het veilige Groningen. Aan de andere kant (…) we hebben diverse locaties in het land bezocht. En tijdens zulke bezoeken en tijdens de gesprekken die je voert, merk je dat er ontzettend veel werk ligt. Wat wij gedaan hebben is een druppel op een gloeiende plaat. Maar het werd ontzettend gewaardeerd. Overal waar we kwamen werden we onthaald en omarmd. Het zijn juist deze acties die de Oekraïense bewoners kracht geven om door te gaan.”

De aanleiding voor deze reis is de zogeheten schoendoos-actie …
“Ruim een half jaar geleden zijn we begonnen met het inzamelen van schoendozen met daarin schoolspulletjes. Dan moet je denken aan kleurpotloden, gekleurde pennen, stickers, puntenslijpers en kleurrijke notitieboekjes. Die actie is een succes geworden. Veel scholen hebben meegedaan. We kregen donaties van verschillende organisaties en de Rotary. Ook heeft gemeente Groningen ons erg geholpen deze reis mogelijk te maken. Vanwege logistieke uitdagingen zijn we echter wel overgestapt van dozen naar tasjes. Naast de 120 schoenendozen hebben we heel veel tasjes uit kunnen delen. Vorige week zijn we met drie grote bestelbussen en twee aanhangwagens naar Oekraïne gereden. Behalve schoolspullen maakten ook andere hulpgoederen als medicijnen, eten en drinken en kleding, onderdeel uit van de vracht. In totaal ging het om zo’n 5.000 kilo.”

Dan ga je op reis, maar hoe ga je dan te werk?
“We zijn eerst naar Lviv gereden. Deze Oekraïense stad ligt in het westen en is in principe ideaal om even te acclimatiseren. Vanuit daar zijn we naar Mykolajiv in het zuiden gereden. Onze hulp richtte zich op Snihurivka, Hohorivka en Kherson. Tijdens onze dagen daar hebben we overnacht in Mykolajiv omdat het daar veiliger was. Snihurivka is een frontstad. In het begin van de oorlog is deze stad enige tijd bezet geweest door de Russen. Mykolajiv is niet bezet geweest omdat moedige burgers, die zich gegroepeerd hadden, de Russen buiten de stad wisten te houden. Daarnaast heeft de regio zwaar te lijden gehad onder de doorbraak van de Kakhovka dam waardoor een groot gebied onder water kwam te staan. In deze steden zijn we aan het werk gegaan waarbij we de tasjes met spullen aan de Oekraïense kinderen hebben gegeven. Dat hebben we bewust klein gehouden. Als je alle kinderen gaat verzamelen, dan word je voor de Russen een heel interessant doelwit.”

Ben je dan constant op je qui-five?
“Tijdens de reis hebben we vaak te maken gehad met alarm. Maar persoonlijk ben ik nooit bang geweest. Maar je weet dat als je iets organiseert, dat je het dan klein moet houden. Zo onopvallend mogelijk. De Russen slapen niet. In Snihurivka en Hohorivka hebben we de tassen met spulletjes iedere keer aan een klein gezelschap gegeven. De scholen zorgen er vervolgens voor dat de andere kinderen de spullen ook krijgen. Ook hebben we aantallen pakketjes voor hen achtergelaten.”

Hoe is het leven in deze regio?
“Als je daar bent kan het je niet ontgaan dat er oorlog is. Er zijn veel verwoestingen. Zeker in Snihurivka. In andere steden, bijvoorbeeld in Kyiv, wordt na een aanval snel alles opgeruimd en wordt begonnen met de herstelwerkzaamheden. Dat is in deze stad veel minder aan de orde. Vanwege de veiligheidssituatie krijgen sommige kinderen les in een bunkerschool. Zelf hebben wij als vrijwilligers geluncht in een schuilkelder waar de mensen van de gemeente naar toe kunnen vluchten als er een aanval dreigt. En ondanks die stress merk je toch ook heel veel veerkracht. Mensen staan op, gaan door, en bouwen hun gemeenschap weer op. Men vindt het fantastisch dat wij helemaal uit Nederland daarnaartoe zijn komen rijden. Aan de andere kant merk je ook heel duidelijk dat er iets aan de hand is. Veel kinderen zijn bijvoorbeeld heel erg gesloten. Anderen zijn duidelijk getraumatiseerd, soms bozig, soms verlegen.”

Kun je zeggen dat je heel duidelijk gezien hebt dat deze oorlog niet alleen littekens heeft aangebracht in de vorm van kapotgeschoten huizen?
“Klopt. Ook de mensen hebben forse littekens opgelopen. En er is heel veel voor nodig om dat te herstellen. Maar Oekraïners zijn mensen die niet snel opgeven, ze hebben heel veel doorzettingsvermogen. Dat vind ik bewonderenswaardig. En wat wij gedaan hebben (…) de problemen kunnen wij niet wegpoetsen met mooie schoolspullen. Maar onze contactpersoon, Ivan Kukhta, die de burgemeester is van Snihurivka, wist het heel mooi te verwoorden. Hij vertelde dat we een kleine bouwsteen hebben gelegd. En als er maar genoeg stenen gelegd worden, dan ontstaat er vanzelf iets moois. Hij sprak over een fantastische brug tussen Groningse kinderen en de jeugd in Snihurivka. Kukhta was overigens ook zichtbaar geroerd door een brief die Groningse Oekraïners hadden geschreven. Dat was heel mooi.”

Tekst gaat verder onder de foto’s:

Jullie verbleven dus in Mykolajiv. In hoeverre is de situatie in deze stad anders?
“De verschillen tussen Snihurivka en Mykolajiv zijn best wel groot. In Snihurivka stonden bijvoorbeeld geen uitgebrande Russische legervoertuigen. Nadat de Russen verdreven waren wilde de burgemeester de voertuigen zo snel mogelijk weg hebben. Ze zijn toen naar Mykolajiv gebracht waar ze staan opgesteld. Kukhta heeft mij samen met zijn schoonmoeder, die docent Engels is, rondgeleid. Wat grote indruk heeft gemaakt is het kapotgeschoten provinciehuis. Dit gebied was afgezet en daar mocht je alleen met toestemming komen. In Mykolajiv hadden we overigens ook een afspraak met een organisatie die onder andere vanuit Kherson opereert. Kherson ligt echt aan het front. Aan hen hebben we op zondag hulpgoederen overhandigd. Ze moesten verschillende keren rijden om alle spullen in de havenstad te krijgen. Dinsdag kregen we het bericht dat hun compound door de Russen kapotgeschoten was. Daarbij zijn ook mensen om het leven gekomen. Hoe de situatie op dit moment is, dat weten wij niet. Wel zijn we van plan om een actie op te zetten om deze mensen te gaan helpen.”

De afgelopen week werd er in Nederland regelmatig gesproken over het Oekraïense offensief dat zij begonnen zijn in de regio Koersk, op Russisch grondgebied. Wat hebben jullie daarvan meegekregen?
“Dat heeft het vertrouwen een boost gegeven. Maar het heeft er ook voor gezorgd dat Russische troepen in allerijl nodig waren op andere locaties. Manschappen zijn weggehaald wat in Snihurivka en Hohorivka geleid heeft tot een afname van het aantal aanvallen. Voor de start van dit offensief waren er dagelijks meerdere alarmen en regelmatig echte aanvallen. Nu kunnen de inwoners ’s nachts weer wat slapen. Er is iets minder druk op de ketel.”

Tekst gaat verder onder de foto’s:

Jullie hebben ook nog een bezoek gebracht aan Kyiv heb ik begrepen?
“Ja. Op onze terugreis zijn we via de Oekraïense hoofdstad gereden waar we gesproken hebben met het militaire orkest van de Taras Sevchenko Univerisity van Kyiv. Zij hebben eerder in Groningen opgetreden. Daarnaast hebben we heel veel mensen en organisaties ontmoet, waaronder de voorzitter van de NGO Eleos Ukraine, Sergyi Dmytriyev, aan wie we in Kherson goederen hadden gegeven. Hulpverlenen aan Oekraïne blijft belangrijk. Maar hoe kun je dat het beste doen? En hoe houd je de lijntjes kort? Daarom is een goed netwerk belangrijk. Daar is de afgelopen dagen flink in geïnvesteerd.”

De herfst staat voor de deur. Jullie gaan de komende tijd door met het inzamelen van hulpgoederen?
“Absoluut. Warme kleding, lang houdbaar eten en drinken, bedden en pleisters, verband en medicijnen blijven van harte welkom. De spullen kunnen gebracht worden naar ons inzamelpunt aan de Ulgersmaweg 51 in Stad of aan de Beatrixlaan 32 in Haren. Ook is het mogelijk om op onze website een geldbedrag te doneren. De hulpgoederen worden vanuit Groningen naar een locatie in Charkiv gebracht. Vanuit daar worden ze verder verspreid over het land. En voor de duidelijkheid: we hebben bruikbare spullen nodig. We komen soms ook situaties tegen waarbij het lijkt alsof mensen hun schuur hebben opgeruimd. Dat ze afgetrapte schoenen of andere kapotte spullen doneren. Daar kunnen we dus helemaal niks mee. Doneer alleen spullen die bruikbaar zijn.”

Zijn er ook nog andere wensen?
“Zoals ik al vertelde heb ik in Snihurivka gesproken met burgemeester Kukhta. Het lijkt hem heel waardevol dat er een stedenband opgezet gaat worden tussen zijn stad en een Nederlandse gemeente. Door middel van een stedenband wordt het wat makkelijker om ook op de langere termijn hulp te kunnen blijven bieden en na de oorlog bij te dragen aan de wederopbouw. Dus gemeenten die dit zien zitten, die mogen zich bij De Sociale Brigade melden. Wellicht dat dit tot iets moois kan leiden.”

Meer informatie over De Sociale Brigade vind je op deze website.