Een burgemeester aanstellen gaat niet over één nacht ijs. Een benoemingsprocedure voor een nieuwe burgemeester, in het geval van Groningen de opvolger van vertrekkend burgemeester Koen Schuiling, duurt ongeveer acht maanden. Maar het kan ook zomaar een jaar duren.
Het proces rond de opvolging van Koen Schuiling, die per 23 oktober vertrekt als burgemeester van Groningen, kent veel stations en stappen. Het proces begint met de gemeenteraad die een profiel gaat opstellen voor wie de nieuwe burgemeester moet gaan zijn. Daarvoor stelt de gemeenteraad een vertrouwenscommissie in.
De vertrouwenscommissie bespreekt vervolgens het profiel met de commissaris van de Koning in een vergadering van de gemeenteraad. Als de profielschets vaststaat, gaat de vacature naar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Minister Judith Uitermark (NSC) stelt op dat moment dus de vacature open.
Solliciteren: iedereen mag zijn of haar CV insturen
Die vacature is in principe open voor iedereen: sollicitanten richten hun brief aan Zijne Majesteit de Koning, maar versturen die brief met CV aan de commissaris van de Koning. De commissaris van de Koning gaat vervolgens bij politie en justitie na of de kandidaten geschikt zijn uit juridisch oogpunt. Een uitgebreid strafblaf zal de nieuwe burgemeester van Stad dus niet hebben.
Lijst met kandidaten indikken tot twee
René Paas (de commissaris van de Koning in Groningen) maakt vervolgens een lijstje met kandidaten die kans zouden kunnen maken op de ambtsketting. Daarna mogen de leden van de vertrouwenscommissie hun licht over dit lijstje laten schijnen. Ook zij strepen namen weg en gaan vervolgens sollicitatiegesprekken voeren. Daar rollen twee kandidaten uit, waar de gemeenteraad als geheel vervolgens een uitgesproken nummer één van kiest.
Maar beide namen gaan vervolgens terug naar Den Haag, met een advies van de commissaris van de Koning. Minister Uitermark laat de als eerste aanbevolen kandidaat screenen door de AIVD en kijkt of de kandidaat financieel geen lijken in de kast heeft. Mocht dat wel het geval zijn, wordt de ‘nummer twee’ uitgenodigd voor een gesprek. Uitermark heeft vervolgens zelf ook een gesprek met de nieuwe burgemeesterskandidaat.
Ministerraad moet akkoord geven
Omdat Groningen een grote stad is (meer dan 50.000 inwoners) mag Uitermark niet zomaar zelf haar fiat geven over de kandidaat. De hele ministerraad moet het eens zijn met de benoeming. Als de kandidaat ook hier groen licht krijgt, wordt de nieuwe burgemeester van Groningen benoemd. Dat gebeurt officieel bij Koninklijke besluit, maar René Paas zal de nieuwe burgemeester van Groningen gaan benoemen.
