Een discussie over welke verlichting er brandt, en waar het wellicht een tandje minder kan, is zinvol om te voeren. Dat zegt sterrenkundige Jeffrey Bout. Volgens hem neemt de lichtvervuiling alsmaar toe waarbij dit de gezondheid van mens en dier schaadt.
Zaterdagavond vond de Nacht van de Nacht plaats. Dit is een project van de Natuur en Milieufederaties. In Groningen waren er verschillende activiteitens. “Zelf heb ik de kinderlezing ‘Sterren in het Heelal’ gegeven bij Blaauw Sterrenwacht op de Zernike Campus”, vertelt Bout. “In de zaal stonden vijftig stoelen en die waren allemaal bezet. Het was ook drukker dan vorig jaar. Vorig jaar viel het vanwege de weersomstandigheden wat tegen qua belangstelling. Uiteindelijk kijk ik terug op een hele mooie lezing. De kinderen waren erg enthousiast en zaten op het puntje van hun stoel te luisteren en te kijken naar wat ik hen te vertellen had.”
“Saturnus is deze periode van de zijkant te zien”
Naast Bout gaven ook Peter Barthel en Mariano Mendez een lezing. Barthel vertelde over ‘Wij en de Maan’, Mendez ging in op de ‘Zwarte Gaten Jagers’. Bout: “Voor de kinderen waren er in het gebouw verschillende knutselactiviteiten en men kon via de kijkers naar boven kijken. Het weer zat gisteravond niet helemaal mee, want het was bewolkt. Maar zo nu en dan was er een gat in de bewolking waardoor je Saturnus kon zien. Saturnus staat bekend als de planeet met de ringen. Momenteel kijk je vanwege de stand tegen de zijkant van deze planeet aan. Dat is bijzonder. De maan was gisteravond niet te zien. Dus dit hemellichaam kon niet bekeken worden.”
“Lichtvervuiling neemt drastisch toe”
Een evenement als de Nacht van de Nacht noemt Bout belangrijk. “De lichtvervuiling neemt drastisch toe. Er is nagenoeg geen plek meer te vinden in ons land waar het echt helemaal donker is. En uiteindelijk is dat slecht. Voor dieren en nachtdieren in het bijzonder. Maar ook voor mensen. Doordat er altijd en overal licht brandt, wordt ons dag- en nachtritme beïnvloed wat onze gezondheid kan schaden. En daarnaast, en dat is dan mijn vakgebied, wordt het steeds moeilijker om de sterren aan het firmament goed te kunnen bekijken.”
“Kijk goed wat je wilt verlichten”
De roep om meer donkerte komt in een weekend waarbij de fractie van Stadspartij 100% voor Groningen oproept om juist de Martinitoren weer te gaan verlichten. Deze toren, die afgelopen week uitgeroepen werd tot de mooiste toren van Nederland, staat al twee jaar in het donker. Toch is Bout daar niet perse tegen: “Ik denk dat je vooral moet gaan kijken wat je wilt verlichten. De Martinitoren heeft heel veel waarde. Daarvan kun je zeggen, dat willen we graag laten zien. Maar ondertussen kom ik langs bedrijven- en parkeerterreinen waar ’s nachts geen kip is, maar die wel baden in het licht. Het kan op heel veel plekken een tandje minder.”
“Nacht wat donkerder maken is voor iedereen beter”
Volgens Bout zouden we daarbij ook kunnen leren van Duitsland. “Daar is het een stuk donkerder. Ik kom daar langs plekken waar de straatverlichting minimaal is. In ons land lijken we daarin door te slaan. Een afrit bij een snelweg, of een tankstation, wordt vergezeld door zeker tien lantaarnpalen. Moet je dat willen? Op mijn auto heb ik verlichting. Daarmee zie ik die afrit of dat tankstation ook wel. Wat mij betreft moeten we hier veel slimmer mee omgaan. Maak bijvoorbeeld gebruik van slimme verlichting. Daarbij wordt gewerkt met sensoren waardoor de verlichting feller gaat branden als er mensen worden waargenomen. De nacht wat donkerder maken is voor iedereen beter en hoeft de veiligheid niet in het geding te brengen.”
Zoektocht naar tweede aarde
Terug naar de lezing zaterdagavond. Het valt de sterrenkundige op dat de belangstelling daarvoor toeneemt. “Ik geef gedurende het jaar heel wat lezingen. En je kunt zeggen dat animo toeneemt. Sterrenkunde is een populair onderwerp. Dat zie je bijvoorbeeld ook tijdens bijzondere waarnemingen als het Noorderlicht of met de komeet van laatst. Het houdt de gemoederen bezig. Oh, en om nog een leuke tip te geven. Op zaterdag 7 december geef ik een lezing in Forum Groningen waarbij de zoektocht naar een tweede aarde centraal staat. Dat gaat heel bijzonder worden.” Meer informatie over deze lezing vind je hier.
