Groningen krijgt voor het eerst een burgerberaad: “Inwoners mee laten praten hoe we in 2030 afvalvrij kunnen worden”

Groningen krijgt voor het eerst in de geschiedenis een burgerberaad. De raad stemde woensdagavond in meerderheid in met een voorstel waarbij inwoners mee gaan denken hoe de gemeente in 2030 afvalvrij kan worden. Echter ging het instemmen wel gepaard met een flinke discussie.

“We gaan iets heel bijzonders doen”, vertelt Tim van de Vendel van GroenLinks. “We gaan de kennis, kunde en ervaring van onze inwoners inzetten in de vorm van een burgerberaad. Afval leent zich hier ook heel goed voor. Iedereen heeft namelijk te maken met afval. We willen in 2030 graag afvalvrij worden. Maar om afvalvrij te worden hebben we iedereen nodig. Papier hoort in de papierbak, verf hoort in de milieustraat. Het is belangrijk dat we iedereen hierbij betrekken, dat we dit samen gaan realiseren. We hebben een ervaren bureau gevonden dat met ons dit burgerberaad kan samenstellen.”

Peter Rebergen (ChristenUnie): “Heeft u het idee dat we er samen als raad niet uit gaan komen?”
Eén van de overwegingen die je bij dit voorstel kunt hebben wordt door de fractie van de ChristenUnie op tafel gelegd. Peter Rebergen: “Als raad kunnen we zeggen, zo gaan we het doen. Op die manier gaan we in 2030 afvalvrij worden. Heeft u het idee dat door nu te kiezen voor een burgerberaad, we er zelf niet uitkomen en het daarom maar uitstellen?” Van de Vendel: “Ik denk dat afval, juist afval, een heel goed thema is voor een burgerberaad. Het gaat er om dat iedereen afval gaat scheiden. Iedereen heeft er mee te maken en we hebben iedereen nodig om dit probleem op te lossen.”

Kelly Blauw (PVV): “Kun je niet beter ondernemers laten brainstormen?”
Maar moet je dit door burgers laten doen? De PVV heeft daar twijfels bij. Kelly Blauw: “Het is heel lastig om een goede afspiegeling te vinden van mensen die in deze raad moeten gaan zitten. Wij denken dat dit niet gaat lukken, waardoor het uiteindelijk een teleurstelling wordt. Sowieso het afvalvrij worden in 2030 zien wij als niet haalbaar. Is het niet beter om een aantal ondernemers te laten brainstormen en op die manier te komen met realistische, haalbare plannen?” Daar reageert Daan Brandenbarg van de SP op: “Alsof ondernemers geen ideologische drijfveren hebben. U wilt geen inwoners betrekken, maar ondernemers. Dat zien wij niet zitten.”

Terence van Zoelen (Partij voor de Dieren): “Passen ondernemers in een burgerberaad?”
Terence van Zoelen van de Partij voor de Dieren: “Passen ondernemers bij of in een burgerberaad? We praten op heel veel plekken al met ondernemers.” Wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks) van Stadsbeheer: “Ik denk dat het heel goed mogelijk zou zijn dat ondernemers ingeloot kunnen worden voor dit burgerberaad. Wel heb ik er moeite mee dat gezegd wordt dat de doelstelling van afvalvrij worden onhaalbaar zou zijn. Ik ontraad deze motie.” Dat doet de raad uiteindelijk ook: 5 raadsleden stemmen voor, 39 tegen.

Rozemarijn Gierkink (PvdA): “Vragen naar het opleidingsniveau van deelnemers”
Verreweg de meeste discussie ging over een motie van PvdA en SP. Want kun je misschien meer indicatoren toevoegen om tot een goede afspiegeling te komen voor je burgerberaad. Rozemarijn Gierkink van de PvdA: “Inwoners uit de hele gemeente met verschillende leeftijden gaan de komende periode meepraten over minder afval. Ons voorstel is om behalve leeftijd en postcodegebied om ook opleidingsniveau onderdeel te laten worden waar op geselecteerd wordt.” Mariska Sloot van Stadspartij 100% voor Groningen: “Dit heeft een hele negatieve lading. Hoe wil je dit gaan toevoegen?” Gierkink: “Er worden 10.000 mensen uit het basisregister getrokken. Er wordt aan deze mensen gevraagd of zij zich aan willen melden. Dat levert waarschijnlijk een grotere groep op dan we eigenlijk zoeken. Op zo’n moment kun je vragen naar het afgeronde of hoogst gevolgde opleidingsniveau. Dat is een indicator om klasse, om de sociale status weer te geven.”

Daan Swets (Student & Stad): “Een perfecte representatie bestaat niet”
Daar reageert Daan Swets van Student & Stad op: “Het klinkt sympathiek. Maar we moeten ons realiseren dat een perfecte representatie in dit burgerberaad onmogelijk is. Wij denken dat het vragen naar opleidingsniveau niet nodig is. Hoe meer criteria je toevoegt, hoe lastiger het wordt om een representatieve groep te krijgen.” Bij D66 schrikt men zich een hoedje. Andrea Poelstra: “Voor ons is elke inwoner uniek. Het maakt niet uit wat de achtergrond is. Hier moeten wij ons niet mee bemoeien.” Gierkink: “Maar wij willen graag resultaten die niet alleen werkbaar zijn voor de happy few, maar dat zoveel mogelijk mensen zich kunnen vinden in de uitkomsten.”

Etkin Armut (CDA): “Dan zou je toch ook kunnen vragen naar migratie-achtergrond?”
Etkin Armut van het CDA chargerend: “Maar waarom dan vragen naar het opleidingsniveau? Dan zou je toch ook kunnen vragen naar migratie-achtergrond. Of dat je juist meer boeren in je raad wilt.” Gierkink: “Je mag niet alles vragen. Het opleidingsniveau is geen bijzonder persoonsgegeven. Dit kunnen we vragen. De andere dingen die u noemt, dat kunnen we niet vragen.” Terence van Zoelen van Partij voor de Dieren: “Toch is het wel een hele persoonlijke vraag die u stelt. Hoe ga je met situaties om als mensen deze vraag weigeren te beantwoorden?” Gierkink: “De organisatie die dit voor ons uit gaat voeren zegt hier geen negatieve ervaringen mee gehad te hebben.” Uiteindelijk willen de PvdA en de SP nog een stapje verder gaan. Dat wanneer niet voldaan wordt aan een goede afspiegeling, er net zo lang geworven wordt en te loten tot er een goede samenstelling is.

Daan Brandenbarg (SP): “Er wordt op van alles gewogen en dan willen we opleidingsniveau toevoegen en dan is deze raad ineens te klein”
Brandenbarg van de SP is verbaasd over de reacties van zijn collega’s: “Wat mij van het hart moet is dat dit debat mij bevreemt. Er wordt gewogen op leeftijd, op gender en op type woning. Dan hoor je niemand. Dan willen we een extra criterium toevoegen, en dan is ineens deze raad te klein.” Evelien Bernabela van de Partij voor het Noorden: “Op deze manier gaan mensen het zien als een sollicitatie omdat je praktisch je hele cv in moet vullen. Dat schrikt af.” Brandenbarg ziet echter het probleem niet. D66 vindt het een slecht plan. Andrea Poelstra: “Wij geven dit met vertrouwen uit handen aan onze inwoners. Wij denken dat een mooie groep mensen zich gaat melden en dat er een mooie representativiteit gaat ontstaan. Daarom zullen wij tegen deze voorstellen stemmen.”

Ietje Jacobs-Setz (VVD): “Dit kost ons 305.000 euro. Dat is heel veel geld”
De VVD en Student & Stad stellen het hele burgerberaad ter discussie. Ietje Jacobs-Setz: “Mijn partij gelooft in de democratie. In het feest van de democratie dat eens in de vier jaar gevierd wordt. En daar bent u als raadslid de gelukkige van. U mag keuzes maken. Inwoners hebben u het vertrouwen gegeven dat u de verantwoordelijkheid aankunt. Dit burgerberaad kost ons 305.000 euro. Dat is heel veel geld. Daarbij vragen we aan mensen dat ze vier dagen voor ons gaan werken voor een habbekrats. Dit geld kunnen we beter steken in een korting op de afvalstoffenheffing.”

Daan Swets (Student & Stad): “Afval is een te technisch onderwerp”
Daan Swets: “Mijn partij is wel fan van een burgerberaad. Maar afval is een te technisch onderwerp. Dat dit nu op deze manier gaat gebeuren, dat getuigt van politieke luihuid. We hebben genoeg creativiteit om het zelf op te lossen. Wij zouden een raad liever inzetten voor onderwerpen waar we als gemeenteraad minder kennis voor hebben.”

Wethouder Mirjam Wijnja: “Een deel van het vraagstuk laten we door inwoners bekijken”
Wethouder Wijnja is blij dat het onderwerp zoveel discussie oplevert: “De kern is ook goed aan de orde gekomen. Als gemeente willen we in 2030 afvalvrij zijn. Om dat te behalen, hebben we iedereen nodig. Een deel van het vraagstuk laten we door inwoners bekijken. Daar vragen we advies over. Daarbij is het belangrijk dat het burgerberaad vertrouwen krijgt van de raad. Dat de aanbevelingen die gaan komen, serieus worden genomen. Het moet niet zo zijn dat u zegt, bedankt, maar we kiezen onze eigen weg. Mensen moeten vertrouwen gaan krijgen.”

Het hoofdvoorstel wordt uiteindelijk in grote meerderheid aangenomen: 37 raadsleden stemmen voor, 7 tegen. Dit betekent dat Groningen een burgerberaad krijgt. Ook de moties om iedereen een stem te geven in de raad en waarbij gevraagd wordt naar opleidingsniveau worden aangenomen: 28 om 16 en 24 om 20.