Groningse maakt orkaan Milton mee: “Er is veel noaberschap, daar kunnen wij van leren”

De staat Florida in Amerika werd de afgelopen weken geteisterd door de orkanen Helene en Milton. Margriet de Schutter uit Groningen verblijft deze periode in deze staat om als actrice te spelen in een film en maakte voor het eerst in haar leven een orkaan mee. Ze spreekt van een indrukwekkende ervaring.

Hoi Margriet! Het is inmiddels een aantal dagen na de orkaan. Hoe is de situatie op dit moment?
“Ik verblijf in een gastenverblijf in de stad Fort Myers in Lee County. Dat ligt in het zuidwesten van Florida. Toen ik vanochtend wakker werd scheen de zon en hoorde ik vogeltjes fluiten. Eigenlijk is dat best wel surrealistisch na al dat natuurgeweld. Afgelopen zomer is het hier erg warm geweest. Temperaturen richting de 40 graden waarbij het door de vochtigheid heel benauwd aanvoelde. De orkaan heeft dat allemaal opgeruimd. Er waait nu een fris windje en het doet paradijselijk aan. Afgezien daarvan is er veel schade. In delen van de stad is de elektriciteit bijvoorbeeld uitgevallen en hebben omgewaaide bomen voor veel schade gezorgd. Zo heeft een aantal straten verderop een omgevallen boom een huis zwaar beschadigd.”

Terug naar het begin. Op een gegeven moment wordt duidelijk dat er een orkaan op het gebied afkomt. Wat gebeurt er tijdens die dagen?
“Als eerste kregen we met orkaan Helene te maken. Deze orkaan heb ik niet echt meegemaakt omdat ik toen niet hier was. De voorbereidingen op Milton heb ik wel meegemaakt. Wat je ziet is dat er in deze regio veel ervaring is. Er komen hier vaker orkanen voor. In de dagen voorafgaand zag je dat mensen houten planken voor hun ramen spijkerden, schotten plaatsen en deuren dicht timmerden. Daarnaast werd er gebruik gemaakt van orkaantape. Dat is een vrij nieuw product. Deze tape wordt aangebracht aan de onderkant van je woning, waarmee waterschade voorkomen kan worden. Het zorgt er voor dat water niet je huis binnen kan stromen.”

Tekst gaat verder onder de foto’s:

Zo’n periode. Hoe beleef je zoiets?
“Fort Myers heeft orkaan Ian van twee jaar geleden nog heel scherp op het netvlies staan. Die orkaan richtte toen veel schade aan en daar is men nog steeds van herstellende. In de verwachtingen zou Milton nog zwaarder uit gaan pakken. Wat je vervolgens ziet is dat ondanks alle ervaringen die mensen hier hebben, zij toch gespannen waren. Het gevoel was voor mij, gek genoeg, niet nieuw. Ik heb jarenlang op een hoog niveau geshorttrackt. Die wedstrijden gingen gepaard met spanning. Je bereidt je zo goed mogelijk voor, maar je weet niet hoe de wedstrijd gaat verlopen. Datzelfde gevoel had ik ook bij deze orkaan. Want in zekere zin is de situatie vergelijkbaar. Je bereidt je zo goed mogelijk voor. Maar je weet niet honderd procent zeker wat je kunt verwachten.”

Je verblijft in een stad waar zo’n 95.000 mensen wonen. Hoe gaat zoiets? Is het ieder voor zich of helpt men juist elkaar?
“Wat je ziet is dat je op zulke momenten twee type mensen hebt. Je hebt een groep die zich zo optimaal mogelijk voorbereidt. En je hebt een groep die passief reageert. Dat zijn mensen die als het ware bevriezen. Ik vond het mooi om te zien dat ik niet bevroor. Ik heb de mensen, bij wie ik verblijf, geholpen om alles zo goed mogelijk voor te bereiden. We hadden ook scenario’s gemaakt. Wat doen we als er schade ontstaat? En wat doen we als we te maken krijgen met overstromingen? We hadden een noodtas klaarliggen, we hadden walkietalkies, er waren reserves en er was water om bijvoorbeeld het toilet door te kunnen spoelen. Je houdt rekening met alle mogelijke situaties van stroomuitval tot uitval van gsm-verbindingen. Op een gegeven moment heb je het gevoel dat je alles gedaan hebt wat je kunt doen.”

En dan is het moment daar dat de orkaan nadert …
“Je bent op zulke momenten heel vaak de weerapps aan het bekijken en je volgt het nieuws op de voet. Waar trekt de orkaan naar toe? Op een gegeven moment werd er een tornado-waarschuwing gegeven. Zoiets is voor deze regio uniek omdat tornado’s hier niet voorkomen. Uiteindelijk heeft die tornado de meeste schade aangericht. Bomen zijn omgegaan, huizen zijn beschadigd en de palmbomen, waar Fort Myers bekend om staat, raakten beschadigd. Daarna volgde er een soort interbellum van twee uren voor de orkaan zou arriveren. In die twee uren hebben we wat schade opgeruimd. Uiteindelijk bleek dat de orkaan ons minder hard zou raken, aangezien de kern meer ten noorden van de stad Tampa aan land zou komen. Dat is op driehonderd kilometer afstand. We hebben te maken gehad met veel regen en harde wind, maar uiteindelijk ging het wel om een soort uitvloeisel en zijn we er goed vanaf gekomen.”

Tekst gaat verder onder het filmpje:

Als je nu naar buiten kijkt, wat zie je dan qua schade?
“Je ziet op veel plekken overduidelijk schade. Aanvankelijk veel water in de straten en ook overstromingen. Fort Myers Beach is bijvoorbeeld ondergelopen. De mensen die hier wonen zijn van tevoren ook verplicht geëvacueerd. De stroom en het water werden afgesloten waardoor mensen wel moesten vertrekken. Dat is een les geweest van orkaan Ian. In het gebied waar ik verblijf gold overigens ook een evacuatiebevel. Wij verbleven in zone B en op een gegeven moment werden de mensen in zowel zone A als B opgeroepen om te vertrekken.”

Maar toch ben jij gebleven?
“Klopt. Ik verblijf hier bij gemeenteraadslid Liston Bochette. Over drie weken zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen maar tegelijkertijd zijn er ook lokale verkiezingen. Ik help daarbij. Bochette moest vanwege zijn werk in de stad blijven. En ik ben, net als zijn familie, ook gebleven.”

Toch hoor ik aan jou dat deze gebeurtenis indruk heeft gemaakt …
“Absoluut. Zowel fysiek als mentaal moet ik hier nog even van herstellen. Dat zie ik trouwens ook in de gemeenschap hier. Toen het voorbij was moesten mensen eerst even herstellen. Is mijn gezin oké? Is mijn huis oké? En wat ik heel bijzonder vind is dat daarna de knop omgaat. Daarna richt men zich op de gemeenschap. Sowieso is er hier een erg sterk community-gevoel. Mensen vragen of ze kunnen helpen. Er worden kettingzagen tevoorschijn gehaald om omgevallen bomen te lijf te gaan. Men kijkt naar elkaar om hier.”

Tekst gaat verder onder de foto’s:

Nu zitten wij in Groningen. De kans dat we hier met orkanen te maken krijgen is erg klein. Toch zijn stormen en wateroverlast ons niet vreemd. Welke wijze les, die je daar ervaren hebt, zouden wij hier in Groningen mee kunnen nemen?
“Ik moet denken aan de veerkracht. Je krijgt als gemeenschap te maken met iets dat buiten je eigen controle ligt. Wat je hier ziet is dat mensen geen medelijden met zichzelf hebben. Want dat zou een reactie kunnen zijn: waarom overkomt mij dit terwijl ik al zoveel heb meegemaakt? De reactie hier is hoe de situatie aangepakt en opgelost kan worden. Niet in je eentje, maar samen met elkaar. Er is hier veel noaberschap. En men denkt in mogelijkheden. Ik zie hier compleet verwoeste tuinen. Maar daar reageren mensen op door te zeggen dat er daardoor de mogelijkheid ontstaat om iets nieuws te ontwerpen.”

Dat klinkt ook een beetje laconiek?
“Ja, maar dat is het niet. In sporttermen zeggen we accept, adapt and move on. Dat is waar het hier over gaat. Bij zulke natuurverschijnselen ben je als mens heel nietig. Door het samen op te pakken sta je sterker. Daardoor maak je er het beste van. En die wijze les is denk ik terug te koppelen naar heel veel gebeurtenissen die in een mensenleven voor kunnen komen. Zoek elkaar op, sta samen sterk, help elkaar.”