‘Peukbusters’ gaan sigaretten met stofzuigers te lijf in Indische Buurt

Het is een opvallend gezicht in de Indische Buurt. Twee keer in de week gaan leden van het zwerfvuilteam als ware Ghostbusters door de wijk om met een stofzuiger peuken op te zuigen. Een gesprek met buurtconciërge Jart Hoekstra over dit bijzondere idee.

Hoi Jart! Hoe is dit bijzondere initiatief ontstaan?
“Tijdens de coronacrisis raakte ik ziek en kreeg ik te maken met longcovid. Twee jaar heb ik daardoor niet aan het werk gekund. Om krachten op te bouwen heb ik in die tijd veel wandelingen gemaakt. Door de straten in de stad en ook door diverse natuurgebieden. Het viel mij op dat ik ontzettend veel peuken tegenkwam. Met mezelf maakte ik toen de afspraak dat als ik weer als buurtconciërge aan het werk kan, dan wil ik hier iets mee doen. Sinds januari van dit jaar ben ik weer aan het werk. Eerst voor een beperkt aantal uren, inmiddels maak ik weken van 24 uur.”

En daarmee werd het dus tijd om er werk van te maken …
“Klopt! Als buurtconciërge werk ik vanuit het Groenhuis. Daar heb ik het in de groep gegooid en het bleek dat iedereen enthousiast was. Maar ja, op welke manier ga je dan de peuken opruimen? Al snel kwamen we op het idee voor een peukenstofzuiger. Je gaat dan wat zoeken en dan blijken apparaten die dat zouden kunnen doen, die dus niet specifiek voor peuken zijn ontwikkeld, 40.000 euro te kosten. Een tijdje later kwam ik iemand tegen die het kantoor schoonmaakte, die een stofzuiger op de rug had. Ik dacht, dat is het! Als je de kop er af haalt, dan is het ideaal om de peuken op te zuigen. En zo zijn de ‘peukbusters’ ontstaan.”

En die ‘peukbusters’ zijn een verwijzing naar de ‘Ghostbusters’ …
“Ik denk dat iedereen die ouder is dan 35 jaar deze Amerikaanse film en serie wel kennen. Drie parapsychologieprofessors worden op hun universiteit ontslagen, maar besluiten om door te gaan met hun werk waarbij ze de strijd aangaan met paranormale schurken die ze bijvoorbeeld opzuigen. Ik noem dit specifiek omdat we onze mensen ook ‘peukbusters’ noemen. Sterker nog, we zijn zo trots dat we dit hebben, dat we een videoclip hebben gemaakt. Dit heeft SpinLink, dat is van WerkPro, gedaan. Daarnaast hebben we een partij benaderd die de Ghostbusters-tune heeft nagemaakt, teksten zijn ingezongen en twee vrijwilligers, Abdel en Wil, werden gevraagd om te figureren in de clip.”

Ludiek, maar uiteindelijk ook met een hele serieuze ondertoon …
“Jaarlijks worden er 6 miljard sigaretten geproduceerd. Van die sigaretten wordt 75 procent weggegooid. Dat betekent dus eigenlijk dat er 4 miljard sigaretten jaarlijks op straat belanden. En dat is ernstig. Omdat sigaretten eigenlijk het ergste zwerfafval is dat je maar kunt bedenken. Het bevat nicotine maar ook microplastics die heel slecht door de natuur kunnen worden afgebroken. Dus met deze stofzuigers vragen we ook om bewustwording. Om je sigaretten niet langer op straat te gooien. En uiteindelijk hopen we dat de stofzuigers niet meer nodig zullen zijn.”

Hoe groot is het probleem? Hoeveel peuken treffen jullie aan?
“We zijn in september begonnen. Om je een beeld te geven: na een week hadden we 2.500 peuken verzameld. Die hebben we in een vaas gestopt, dat dient als tastbaar bewijs. De bedoeling is dat we dit project een jaar door gaan zetten. Dan willen we de balans op gaan maken. Wat heeft het opgeleverd? En neemt het aantal sigaretten op straat ook af?”

Het risico van deze acties is dat mensen die roken zeggen dat er een betuttelende werking vanuit gaat …
“Voor de duidelijkheid: mensen die willen roken, die mogen wat ons betreft een sigaret opsteken. Maar het gaat ons erom wat je met de sigaret doet als je deze hebt opgerookt. Enkele jaren hebben we het initiatief ‘Peuk in de Pocket’ gelanceerd. Dit is een asbakje dat je bij het Groenhuis kunt krijgen, dat je mee kunt nemen waar je onderweg je opgerookte sigaretten in kunt stoppen. Het gaat echt om een stukje bewustwording waarbij we duidelijk willen maken dat je het niet op straat gooit.”

Hoe wordt er op het initiatief gereageerd?
“In de wijk zijn we een opvallende verschijning. Er wordt leuk op gereageerd en de link met de ‘Ghostbusters’ wordt heel snel gelegd. Maar ook vanuit de gemeente wordt positief gereageerd. Bij de gemeente is men bijvoorbeeld benieuwd hoe de apparatuur in elkaar steekt, hoe we het gerealiseerd hebben en waar we het gekocht hebben. Vanuit andere wijken en dorpen hebben we nog geen reacties ontvangen, maar ik kan me voorstellen dat dit voor meer buurten, waar zwerfvuilteams actief zijn, interessant is.”

Bekijk hier de videoclip die speciaal voor dit project is gemaakt: