Raad ziet Groningen als toekomstig internationale spoorwegschakel: “Tijd om boter bij de vis te doen”

Eendracht. Met dat woord is de vergadering in de gemeenteraad over de Lelylijn en de Nedersaksenlijn van woensdagavond samen te vatten. Alle partijen willen de spoorlijnen waarbij er ook geen discussie is over de variant. Men roept Den Haag op om boter bij de vis te doen.

“Woensdag 6 november gaat een hele belangrijke dag worden”, vertelt wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) van Verkeer. “We spreken dan met de minister en de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. Er staat een groot aantal onderwerpen op de agenda waaronder de Lelylijn en de Nedersaksenlijn. Bij deze spoorlijnen gaat het al heel snel over het geld. Door het vorige kabinet is er 3,4 miljard euro gereserveerd. Maar ik wil echt benadrukken dat geld nu niet de vraag is. Er is een hoofdlijnenonderzoek afgerond naar de spoorlijnen. Nu wordt het tijd voor de MIRT-verkenning. Door deze verkenning zal heel duidelijk worden hoeveel de spoorlijnen echt gaan kosten. Zo’n MIRT-verkenning kost 20 miljoen euro. Als noordelijke provincies en Flevoland leggen we 10 miljoen euro op tafel. Het gaat om Rijksinfrastructuur, maar toch betalen we mee. We stappen over onze schaduw heen om maar die volgende stap te kunnen zetten zodat we geen vertraging oplopen.”

Lelylijn en Nedersaksenlijn
In de gemeenteraad gaven de fracties de wethouder adviezen mee in de richting van 6 november. Alle partijen zijn het erover eens dat er bij de Lelylijn gekozen moet worden voor de ‘bundelingsvariant’ die via de A6, A7 en A32 komt te liggen waarmee Heerenveen en Drachten aan het spoor komen te liggen. Deze variant levert de meeste tijdwinst op om vanuit Groningen in de Randstad te komen. Bij de Nedersaksenlijn wordt gekozen voor de ‘ambitievariant’ waarbij er tussen Emmen en Stadskanaal dubbelspoor komt te liggen en de lijn geëlektrificeerd wordt. Daarnaast geven vrijwel alle partijen aan dat Groningen met de spoorlijnen een internationale schakel moet worden die veel verder moet gaan reiken, waarbij Hamburg, Bremen, Kopenhagen en Stockholm worden genoemd.

Kelly Blauw (PVV): “Landelijk wordt er geen prioriteit aan gegeven”
Waar de eendracht in de raad er wel is, lijkt die in Den Haag te ontbreken. Ondanks dat de Lelylijn in het coalitieakkoord staat en de Nedersaksenlijn genoemd werd in de Troonrede op Prinsjesdag is het maar de vraag of er onder de vleugels van het huidige kabinet stappen gezet gaan worden. Benni Leemhuis van GroenLinks: “Het wordt tijd dat het kabinet boter bij de vis gaat doen en gaat leveren.” Fractievoorzitter Kelly Blauw van de PVV zit volgens eigen zeggen in een lastig parket: “Onze gemeentelijke- en provinciale fractie willen de spoorlijnen zo snel mogelijk. Maar de landelijke lijn is anders. Landelijk wordt er op dit moment geen prioriteit aangegeven. Die ligt namelijk op asiel. Wat ik in Den Haag hoor is dat er daarom geen financiering voor is.”

Hans de Waard (SP): “De economie in het Noorden ligt straks volledig in het slop”
Dat steekt verschillende fracties. Hans de Waard van de SP: “Heel bijzonder. U hoort dat er geen geld is en daarom moeten we maar op de rug gaan liggen en op gaan geven. Als we die houding hadden gehad bij de gaswinning, dan vloeide het aardgas nu ook nog rijkelijk. We hebben straks nul immigranten. En de economie in het Noorden ligt volledig in het slop omdat we niet de infrastructuur hebben. Wat is nu de focus?” Blauw: “De focus ligt op Ter Apel. Dat u nul migranten noemt is een beetje raar. Er is een prioriteit en daarom is er nu geen geld voor spoorlijnen. Dat is wat ik hoor.”

Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks): “Het Noorden kan alleen floreren als de mobiliteit op orde is”
Niet voor niks wensen diverse fracties de wethouder dan ook heel veel succes in de richting van 6 november. Broeksma lijkt dat echter niet nodig te hebben. Hij oogt als een man met een missie voor wie het realiseren van de spoorlijnen een belangrijk doel is tijdens zijn ambtsperiode. Broeksma: “Onderwijs, onderzoek, arbeidsmarkt, wonen. Het kan alleen maar floreren als de mobiliteit in je regio op orde is. De Lelylijn gaat niet alleen de Randstad dichterbij brengen. Kijk bijvoorbeeld naar Drachten. Daar staat een prachtige Philips-fabriek waar onder andere ziekenhuisapparatuur wordt gemaakt. Als Drachten een station krijgt dan ontstaat er een directe verbinding met het Philips-hoofdkantoor in Amsterdam.”

“Leefbaarheid in dorpen vergroot”
Broeksma: “Maar het gaat veel meer betekenen. De bushaltes komen terug in de dorpen in de omgeving. Dorpen rond Drachten worden interessant als vestigingsplaats. Doordat er mensen gaan wonen worden de dorpen voor supermarktondernemers interessant. Scholen die nu nog met een teruglopend leerlingenaantal zitten zullen de wind in de rug krijgen. Het ziekenhuis in Sneek, dat nu op de tocht staat, zal een gigantische impuls krijgen. Maar ook onze kinderhartchirurgie in het UMCG. Ouders uit Amsterdam wiens kind hier geopereerd moet worden kunnen in 69 minuten in het ziekenhuis zijn.”

“Wij hebben de wereld als regio veel te bieden”
De wethouder probeert ook het internationale belang aan te stippen: “De RUG is één van de beste honderd universiteiten ter wereld. Soms wordt er zelfs een Nobelprijs gewonnen. Dat hebben we hier in onze stad. Daar komen studenten op af die zich ondertussen afvragen hoe het toch kan waarom Groningen zo slecht bereikbaar is. En in de regio hebben we meer bedrijven die iets te bieden hebben op het wereldtoneel: TKF in de Eemshaven bijvoorbeeld dat wereldmarktleider is op twee van de zes type elektriciteitskabels die er zijn. Zij hebben bewust gekozen om in de Eemshaven te gaan zitten. Maar ook Wetsus in Leeuwarden, dat onderzoek doet naar schoon drinkwater. Dat hebben wij de wereld allemaal te bieden. Geen Lelylijn is voor ons onbestaanbaar.”

Spoorlijnen naar Bad Bentheim, Zernike en Scandinavië
Verschillende partijen zien ook extra mogelijkheden. Wesley Pechler van de Partij voor de Dieren: “Bij de Nedersaksenlijn missen we de rechtstreekse verbinding met Niedersachsen. Kan er ook ingezet worden op een verbinding van Coevorden richting Bad Bentheim?” Kelly Blauw van de PVV: “Het lijkt mijn partij heel goed dat er een spoorlijn wordt aangelegd richting de Zernike Campus zodat studenten makkelijker op hun opleidingen kunnen komen.” Marcel den Os van Stadspartij 100% voor Groningen: “Eerder werd gesproken over Scandinavië als bestemming. Dat lezen we nu niet terug. Blijft men zich daar wel op inzetten, want dat vinden wij wel belangrijk.”

Wethouder Philip Broeksma: “Het begint met het Deltaplan”
Broeksma begrijpt het enthousiasme maar legt uit dat het op 6 november alleen over het Deltaplan gaat. “Het gaat over het verbeteren van het spoor tussen Groningen en Zwolle, de Lelylijn en de Nedersaksenlijn. Je kunt het ook gaan hebben over de IJmeerverbinding of een verbinding naar Bad Bentheim. Maar dat zijn aanpalende mogelijkheden die kunnen ontstaan als het Deltaplan gerealiseerd gaat worden. Vergelijk het met een kerstboom. Als je daar aan één kant teveel ballen in gaat hangen dan valt de boom om. De verbinding richting Scandinavië vinden wij wel erg belangrijk.”

Rita Pestman (PvdA): “Het maakt mij kwaad dat we maar moeten blijven bidden en smeken”
De vergadering is ook een moment voor verschillende fracties om stoom af te blazen. Rita Pestman van de PvdA bijvoorbeeld: “Het maakt mij kwaad dat we maar moeten blijven bidden en smeken om goede infrastructuur voor elkaar te krijgen. Er is ontzettend veel geld verdiend met de aardgasbaten. Enorme projecten zijn er mee bekostigd. Bijvoorbeeld in Zeeland. Maar ook de Betuwelijn en de Noord/Zuidlijn. Die Noord/Zuidlijn heeft drie miljard euro gekost voor een tracé van slechts tien kilometer. Dan is de dertien miljard voor een Lelylijn, die van cruciaal belang is voor het Noorden, toch een schijntje?”

Etkin Armut (CDA): “Heel Nederland heeft hier profijt van”
Etkin Armut van het CDA: “Het maatschappelijk rendement is veel belangrijker dan de kosten. Ik hou er niet van om in een slachtofferrol te kruipen, maar er ontstaat bij mij iedere keer irritatie als er weer een vraagteken wordt gezet wanneer het gaat over deze spoorverbindingen. Als je kijkt hoeveel er is gebouwd met de Groningse gasmiljarden, alleen in Amsterdam al gaat het om heel veel geld, dan vind ik het bizar dat we zo ons best moeten blijven doen. Bij deze projecten hebben we het over een onmisbare investering waar heel Nederland profijt van heeft.”

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “Je zult het moeten blijven herhalen tot het in je oren suist”
Leendert van der Laan van de Partij voor het Noorden benoemt de noordelijke nuchterheid: “Als we het hier in het Noorden twee of drie keer gezegd hebben, dan denken we dat het wel voldoende is. Dat het wel duidelijk is. Maar als het om Den Haag gaat dan moet je het duizend keer herhalen tot het in je oren suist. De partijen in deze raad die een landelijke moeder hebben zou ik ook op willen roepen om je best te gaan doen.” Daar sluit wethouder Broeksma zich bij aan.

Rik Heiner (VVD): “Houd in je ruimtelijke plannen rekening met de komst van een spoorlijn”
Ook op andere vlakken zijn er uitdagingen. Bijvoorbeeld het tracé rond de stad waar de eventuele Lelylijn moet gaan rijden. Volgens de wethouder is dat een moeilijke opgave. Waar is het vertrekpunt? Waar laat je de trein langsrijden. Rik Heiner van de VVD: “In dat kader is het wel heel verstandig dat we de komende jaren geen ruimtelijke dingen gaan doen waarmee het onmogelijk wordt om in de toekomst deze spoorlijn aan te leggen. Onze voorkeur zou ook zijn om de spoorlijn vanuit Groningen aan te leggen. Eerst richting Drachten. Daarna richting Heerenveen. Daar zijn grote winsten mee te behalen. Zelfs voor mijn partij, die de auto hoog in het vaandel heeft staan, is het duidelijk dat als je met de trein zoveel tijdwinst kunt genereren, dat je dit aan moet leggen.”