Een grote meerderheid van de Groningers heeft te maken met problemen bij de statiegeldautomaten. Dat blijkt uit een vragenlijst van OOG over statiegeld, die meer dan achthonderd keer is ingevuld. Groningers leveren graag hun statiegeldproducten in, maar dat gaat niet altijd zonder slag of stoot.
Deze vragenlijst is mede mogelijk gemaakt door Onderzoekdoen.nl
In het algemeen staat ruim tachtig procent van de Groningers positief tegenover het idee van statiegeld. Zij geven aan dat statiegeld “goed voor het milieu” en “een kleine moeite” is, en het “zorgt ervoor dat materialen opnieuw gebruikt worden”. Groningers die negatief zijn vinden het “veel te veel werk” en storen zich aan de openbare prullenbakken die een “rotzooi zijn geworden”.
Heb je een opmerking of een tip over dit verhaal? Mail dan naar maartensiepel@oogtv.nl
Problemen met de statiegeldautomaten
Bij het inleveren van statiegeldproducten gaat het niet altijd goed. Ruim twee op de drie Groningers heeft te maken met niet-werkende statiegeldmachines. Twintig procent van de respondenten geeft aan dat dit vaak gebeurt. Statiegeldautomaten die niet werken zijn volgens de respondenten ook de grootste irritatiefactor. Zo zegt iemand: “Ik denk nooit eens van: goh, die automaat heeft het zwaar. Ik zal me er eens niet aan storen. Natuurlijk is dat altijd storend.” Een andere gefrustreerde Groninger zegt: “Er is altijd maar één iemand die het ding kan maken in de winkel. Die moet dan weer helemaal opgespoord worden. Het heeft laatst twintig minuten geduurd voordat het ding aan de praat was.”
Sinds april 2023 zit er statiegeld op blikjes, zoals frisdrank en bier. Ook is het al een aantal jaar mogelijk om kleine plasticflessen in te leveren voor statiegeld. Uit het onderzoek blijkt dat ruim drie op vier Groningers dit een goede zaak vindt. “Er is veel minder blikafval op straat te vinden,” laat een respondent weten. Iemand anders zegt: “Dan is dat ook netjes opgeruimd, anders zien we het terug op de straat.”
Respondenten zeggen graag hun statiegeldproducten in te leveren, waaronder ook de “nieuwe” statiegeldproducten. Ongeveer twee op de drie Groningers zegt dat het blikjes (bijna) altijd inlevert. Bij de kleine plasticflesjes is dit iets meer (70,5%). “Opgeruimd staat netjes,” geeft iemand aan. Groningers leveren ook de statiegeldproducten in vanwege het milieu en omdat het statiegeld oplevert.
Groningers die aangeven kleine flesjes en blikjes (bijna) nooit of meestal niet in te leveren, doen dat niet omdat het te veel moeite kost. “Blikjes zijn nooit goed leeg te krijgen, dus je hebt altijd een plakkerige zooi als je ze wilt inleveren. Bij flesjes hangt het ervan af of ik thuis of onderweg ben. Onderweg is er vaak geen gelegenheid om ze in te leveren,” aldus een respondent. Het wordt omschreven als een “vreselijke plakzooi in je tas.”
De blikjes spelen een belangrijke rol in de problemen en frustratie bij de statiegeldautomaat. Een supermarktmedewerker laat weten: “Ik werk in de supermarkt en onze flessenautomaat is nu vies, stinkt en loopt vast, wat superveel extra werk kost.” Het niet accepteren van de blikjes vinden de Groningers vervelend. Zo zegt iemand: “Er blijft altijd inhoud in achter en als ik een leeg blikje in mijn tas moet stoppen wordt mijn tas vies. Bovendien mag het blikje niet ingedeukt worden, want dan kan het apparaat de streepjescode niet herkennen. Je moet je blikje dus ook nog eens zo voorzichtig behandelen alsof het een doosje eieren is. Al dat gedoe is mij het niet waard.”
Tachtig procent van de Groningers heeft te maken met wachtrijen: “Als er iemand met vuilniszakken vol voor me staat, is dat behoorlijk irritant als je erop moet wachten.” Het kan zelfs een reden zijn statiegeldproducten niet in te leveren: “Omdat iedereen die dingen hamstert, komt iedereen met dikke tassen vol aan waardoor het veel te lang duurt. In zo’n geval gooi ik de boel in de prullenbak.”
Oplossing?
“Het was voor ons ook wennen,” zegt Jeroen Smit. Smit is supermarktmanager bij de Jumbo aan het Linnaeusplein in de Oosterparkwijk. “Normaal gesproken hadden twee of drie big bags (zakken met statiegeldproducten) per dag en nu zes. We krijgen dus twee keer zoveel binnen. Een heleboel winkels hebben moeten schakelen en kijken of ze een extra automaat nodig hebben. Automaten moesten ook aangepast worden. Ze worden sneller vies. Er zaten heel veel leerpunten in waar we aan moesten werken.”
Smit begrijpt deels de frustratie van Groningers. “Omdat je gaat van niet wachten naar wel wachten bij de flesautomaat. Maar aan de andere kant is het soms ook een samenwerking. Op het moment dat zij de blikjes beter schoonmaken en ze het goed in de machine doen, en wij steeds betere automaten hebben en het kunnen schoonmaken, werkt het makkelijker.” Smit doet dan ook een oproep aan Groningers: “Het scheelt thuis ook plakkerij op de grond. Dus maak je blikje schoon en spoel ze even uit,” zegt hij met twee duimen omhoog.
Voor Groningers zijn er een aantal redenen om meer statiegeldproducten in te leveren. De meest benoemde potentiële oplossing is een statiegeldmachine die tientallen blikjes tegelijkertijd in kan leveren. Buiten de gemeentegrens, in Winschoten, bestaat zo’n machine al. Groningers zien ook graag meer inleverpunten en zouden nog meer statiegeldproducten inleveren als het statiegeldbedrag hoger wordt.
Voor nu heeft een geduldige Groninger in ieder geval wel een oplossing: “Kalmte kan je redden.”
Verantwoording
De vragenlijst rondom het statiegeld werd verspreid via de social media kanalen en website van OOG. In totaal resulteerde dit in 831 respondenten die aangeven dat ze in de gemeente Groningen wonen en de vragenlijst volledig hebben ingevuld. OOG kan niet controleren of de respondenten daadwerkelijk uit de gemeente komen.
Van de respondenten geeft ongeveer zestig procent aan zich te identificeren als man. Ongeveer vijfendertig procent geeft aan een vrouw te zijn. Daarnaast zien we binnen de leeftijdscategorieën tot dertig jaar oud dat er te weinig respondenten zijn in vergelijking met het aantal inwoners van de gemeente met deze leeftijd. Omdat Groningen een studentenstad is, is die groep in de gemeente oververtegenwoordigd, terwijl het gemiddelde publiek van OOG zich juist in de wat oudere leeftijdsgroepen begeeft. Meer dan achtenvijftig procent geeft aan ouder te zijn dan vijftig jaar, terwijl dit niet overeenkomt met de demografie van Groningen. De uitslagen van deze vragenlijst zijn dan ook niet volledig representatief voor de gehele bevolking van de gemeente Groningen.
Dit artikel/project is mede tot stand gekomen dankzij een financiële bijdrage van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
