Kan Beijing straks Qliner stilzetten? D66 wil veiligheidsgaranties voor nieuwe bussen

D66 in de Groninger Staten maakt zich zorgen over het plan van vervoersbedrijf Qbuzz om bussen te bestellen bij de Chinese fabrikant Yutong. De partij eiste woensdag garanties van het provinciebestuur over de cyberveiligheid van de nieuwe elektrische voertuigen.

Het gaat om de vervanging van ruim vijftig Qliners door elektrische bussen in Groningen, Friesland en Drenthe. De bussen tussen Emmen, Stadskanaal, Assen, Drachten en Groningen en tussen Veendam en Assen moeten de komende twee jaar worden vervangen door elektrische exemplaren. Qbuzz had eerder 54 bussen besteld bij de Nederlandse fabrikant Van Hool, maar die ging failliet. Nu wil het bedrijf, na een marktonderzoek waarbij ook naar de Europese markt werd gekeken, de bussen bij Yutong aanschaffen. Het OV-bureau heeft bevestigd dat de Yutong-bussen qua functionaliteit en kwaliteit vergelijkbaar zijn met de Van Hools.

Het provinciebestuur is, samen met Drenthe, verantwoordelijk voor de aanbesteding van het openbaar vervoer in Groningen. Daarom zijn er zorgen in de Groninger Staten. Zo vraagt D66-Statenlid Paula Benjamins zich af of China in de toekomst alsnog invloed kan uitoefenen op de bussen. “De keuze voor deze bussen brengt risico’s met zich mee, want moderne bussen zijn via software verbonden met datasystemen. Die verzamelen niet alleen data over rijgedrag en prestaties. We weten niet waar die terechtkomt.” Maar ook sabotage en afhankelijkheid zijn een issue, stelt Benjamins: “Kunnen ‘backdoors’ in de software gebruikt worden om bijvoorbeeld ons openbaar vervoer stil te leggen?”

Verantwoordelijk gedeputeerde Johan Hamster is minder bezorgd: “Door Qbuzz zijn, mede op ons verzoek, veel voorwaarden gesteld aan dataveiligheid. Daarnaast komen onder meer de assen en de stoelen uit Europa. We willen niet bang zijn, maar wel voorbereid zijn en daarop anticiperen. De meeste software is van Qbuzz zelf. Dat is geruststellend. Daarnaast heeft Qbuzz ons verzekerd dat de veiligheid van verschillende onderdelen in de bus gewaarborgd is, om te voorkomen dat er dingen gebeuren die wij niet willen.”

Hamster stelt ten slotte dat er in Europa simpelweg geen bussen worden gemaakt die aan de vraag voldoen, nu Van Hool failliet is: “We moeten bussen hebben die, over langere afstand, honderd kilometer per uur kunnen rijden en zero-emissie zijn. De Europese markt is nog niet zover, maar wij willen wel zo snel. Daarom zijn we in China uitgekomen. Misschien is het goed om te bedenken dat veel onderdelen van andere bussen ook uit China komen.”