Voorstel om te kijken naar hoge kosten ambtenaren gemeente krijgt kritiek: “Geen nutteloos werk”

De fracties van D66, Partij voor het Noorden, Stadspartij en VVD willen dat er gekeken gaat worden of gepensioneerde ambtenaren ook vervangen moeten worden. Andere partijen zien daar niets in. Ook de wethouder is niet enthousiast.

Met de gemeentebegroting voor volgend jaar is een bedrag van ongeveer 1,4 miljard euro gemoeid. De personeelskosten bedragen 309 miljoen euro, en zelfs 363 miljoen euro als het inhuren van mensen wordt meegerekend. Jim Lo-A-Njoe van D66 zegt dat het omgerekend om 1.500 euro per inwoner gaat. “In vergelijking met andere gemeenten is het behoorlijk hoog. Wij stellen daarom voor om een benchmark uit te voeren van de kosten van het gemeentelijk apparaat ten opzichte van gemeenten die vergelijkbaar zijn met Groningen. Met een benchmark kunnen we een goede keuze maken waar we wel en niet ambtenaren die vertrekken gaan vervangen. Wat ook meespeelt is dat de huidige arbeidsmarkt onzeker is of er voldoende mensen zijn om alle gaten op te vullen.”

Ravijnjaar
De financiën van de gemeente staan onder flinke druk. Zo is het ravijnjaar op komst. Een gemeente ontvangt geld door bijvoorbeeld belastingen en heffingen te innen bij haar inwoners. Maar voor een deel van de taken die het uitvoert komt er geld uit Den Haag. Den Haag heeft echter jaren geleden voorgesteld dat gemeenten moeten gaan werken met een ander financieel systeem. Het huidige systeem eindigt in 2026, het nieuwe systeem start in 2027. Daardoor is er sprake van een tussenjaar dat gepaard gaat met financiële onzekerheid waarbij gemeenten een aanzienlijk tekort aan inkomsten kunnen ervaren. Dat wordt het ravijnjaar genoemd.

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “In de afgelopen drie jaar zijn er 587 ambtenaren bijgekomen”
De Partij voor het Noorden is het in grote lijnen met D66 eens. Leendert van der Laan wil dat er gekeken wordt naar efficiëntie: “Als een ambtenaar met pensioen gaat, moet je dan iemand ook vervangen? De salariskosten van ambtenaren zijn een reële bezuinigingsmogelijkheid.” Van der Laan wijst daarbij ook naar het hoge verzuim onder ambtenaren, dat in de gemeente bijna 7 procent is. “In de afgelopen drie jaar zijn er 587 ambtenaren bijgekomen. Je weet dat je het de komende jaren met minder inkomsten moet doen, maar je gaat meer uitgeven.”

Jeffry van Hoorn (GroenLinks): “Indexatie is een wezenlijk verschil ten opzichte van lastenverzwaring”
Van der Laan draait ook liever aan die knop, dan aan de knop van het verhogen van de belastingen. Komend jaar gaan de lasten in de gemeente echter onder de noemer van indexering met 3,5 procent omhoog. GroenLinks vindt dat dit te verdedigen is. Jeffry van Hoorn: “Indexatie is een wezenlijk verschil ten opzichte van lastenverzwaring. Als de loon-prijs-ontwikkeling een bepaald niveau heeft, dan is het van belang om dat te volgen.” Maar daar is Van der Laan het niet mee eens. “Een gemiddelde werknemer krijgt er echt niet jaarlijks 3,5 procent bij. Hoe gaat u dit aan onze inwoners uitleggen?”

“Mensen die het minste geld hebben, moeten het meeste overhouden”
Hans Moerkerk van Stadspartij 100% voor Groningen vertelt dat Groningen één van de gemeenten is waar de lasten het hoogst zijn. “Maar we zijn ook een gemeente waar de armoede fors is. Dat vraagt om het verlagen van de lasten. Hoe komen we lager op de ranglijst?” Van Hoorn geeft aan dat er van alles is gebeurd op dit gebied. Zo is er een ruimhartige kwijtschelding: “We hebben gekozen om verlichting te brengen op die plekken waar de lasten het hardst aankomen. Het gaat mij er om dat de mensen die het minste geld in hun portemonnee hebben, het meeste overhouden.”

Leendert van der Laan: “Ik teken hier protest tegen aan”
De ChristenUnie vindt dat een verhoging van 3,5 procent wel meevalt, omdat de salarissen ook met 5 procent omhoog gaan. Daar reageert Van der Laan van Partij voor het Noorden boos op: “Af en toe denk ik dat sommige raadsleden in een soort bubbel leven. Het is echt niet zo dat elke cao in dit land met 5 procent wordt verhoogd. Enorm veel mensen hebben niet eens een cao. In deze raad zitten wellicht mensen voor wie dat geldt, voor tachtig procent van onze inwoners is dit niet het geval. Ik teken hier protest tegen aan.”

Laurent Dwarshuis (ChristenUnie): “Het is niet zo erg dat de sterke schouders wat meer lasten dragen”
Volgens Laurent Dwarshuis van de ChristenUnie wordt geprobeerd het beleid zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de werkelijkheid, waarbij wordt gezocht naar gemiddelden. “Aan de andere kant zijn er ook mensen die er verschrikkelijk hard op zijn vooruit gegaan. Mensen die bijvoorbeeld geprofiteerd hebben van woningwaardestijgingen of wiens cao met 7 of 8 procent is gestegen. We hebben een mooie gemeente, waar veel geïnvesteerd wordt in mensen. We hebben een groot sociaal vangnet. Ik vind het niet zo erg dat de sterke schouders wat meer lasten dragen.”

Leendert van der Laan: “Groningen is zich aan het ontwikkelen als een stad voor de rijken”
Van der Laan blijft kritisch: “Als ik in een restaurant mijn vaste menuutje bestel, en dat is ineens drie euro duurder geworden, en de restauranteigenaar zegt dat dit de indexatie is. Dan is dat toch quatsch? Groningen is zich aan het ontwikkelen als een stad voor de rijken. Voor de middengroep, en zeker voor de starters, is het onmogelijk om zich te settelen in deze gemeente. Dan helpt het niet dat er elk jaar structureel aan de ozb-knop wordt gedraaid of dat er nieuwe belastingen worden ingevoerd.” Daarbij verwijst de politicus bijvoorbeeld naar de reclamebelasting die volgend jaar wordt ingevoerd.

Daan Brandenbarg (SP): “Ambtenaren doen waardevol werk”
Ook de SP is kritisch. Daan Brandenbarg: “Hebt u enig idee hoeveel mensen er voor de gemeente werken die daar qua inkomen van afhankelijk zijn? Het is zo waardevol als je het afzet tegenover de twee tientjes waarmee de ozb omhoog gaat.” Van Hoorn van GroenLinks vult aan: “Het is ook niet zo dat ambtenaren niks doen. Ambtenaren wonen veelal in de gemeente en voeren het beleid uit dat wij hier vaststellen. Als ze nutteloos werk verrichten, hoeveel gaan we dan precies bezuinigen?”

Leendert van der Laan: “Tering naar de nering zetten”
Van der Laan noemt die opmerking vals omdat hij niet gezegd heeft dat ambtenaren nutteloos zijn. “Maar kijkend naar wat er qua ravijnjaar op ons af komt, moeten we wel de tering naar de nering gaan zetten. Dat geldt ook voor een bedrijf. Als er minder inkomsten zijn, dan moet je kijken hoe je dat op kunt vangen. De personeelslasten binnen de gemeente vormen een grote kostenpost. Jaarlijks gaan er honderden ambtenaren met pensioen. Moet je die allemaal vervangen?”

Motie
Wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks) van Financiën ziet niets in het onderzoek dat D66 voorstelt. Volgens haar zijn er de afgelopen jaren veel taken bijgekomen waar ambtenaren voor nodig zijn. Wijkvernieuwing bijvoorbeeld, ICT en ook de versterkingsoperatie. Wel zegt de wethouder bereid te zijn om bij het vervangen van ambtenaren te kijken naar de noodzaak. D66 noemt het teleurstellend dat de wethouder geen benchmarkonderzoek uit wil voeren. De partij overweegt om bij de raadsvergadering van aanstaande woensdag op dit punt een motie in te dienen.