De schok is groot bij de Sociale Brigade in Haren. Een deel van het militaire orkest uit Kyiv, dat vorig jaar optrad in Groningen, heeft een oproep gekregen om zich als soldaat aan het front te melden. Willemijn Kemp grijpt dit aan een politiek appèl doen.
Hoi Willemijn! Hoe kreeg je het nieuws te horen?
“Vorig jaar heeft dit orkest, dat gelieerd is aan het Militair Instituut uit Kyiv, in mei optredens verzorgd in De Loods, de Immanuelkerk en op Bevrijdingsdag. Ik heb de leden toen begeleid op hun reis vanuit de Oekraïense hoofdstad naar Groningen. Sindsdien zijn de contacten heel hecht gebleven. Afgelopen dinsdag ontving ik berichten dat tien van de 25 orkestleden een oproep hadden gekregen. Die hadden ze maandag ontvangen, en een dag later waren ze al onderweg in de richting van het front.”
Hoe werd er gereageerd?
“Iedereen was duidelijk van hun apropos. Ze waren de weg compleet kwijt, inclusief de dirigent. Die zei gelijk, we moeten er alles aan gaan doen om deze jongens terug te krijgen. Andere orkestleden verwachten dat zij binnenkort ook een oproep gaan krijgen. En dat geldt ook voor ons hier in Haren: wij zijn ook geschrokken. Aan de andere kant moet ook gezegd worden dat het niet helemaal als een verrassing komt. Andere orkesten in het land hebben al eerder oproepen gekregen. Eén van de leden van dit orkest heeft zich bijvoorbeeld vijf maanden geleden vrijwillig gemeld. Volgens hem zou het een kwestie van tijd zijn dat het ook hun zou treffen. Dat is nu ook gebleken.”
Tekst gaat verder onder de foto’s:
Militaire orkesten hebben van oudsher een belangrijke rol gespeeld op het slagveld. Grote trommen en bekkens gaven strijders meer moed en intimideerden de tegenstanders. Is dat ook een beetje waar de verbazing in zit?
“Ja, toch wel. De schok is inderdaad dat blijkbaar de muziek er niet meer toe doet, dat het orkest niet meer belangrijk is. Want hoe komen de orkestleden ook van het front terug? Behalve de vraag of dit levend zal zijn, kun je ook gewond raken of trauma’s oplopen. Word je arm er af geschoten, dan is dat voor een trompettist of een drummer einde carrière.”
We hebben het ook niet zomaar over een orkest, maar een orkest dat eigenlijk als ambassadeur fungeert. Ze hebben in Groningen opgetreden maar ook in diverse andere steden en landen om daarmee aandacht te vragen voor de oorlog en om geld in te zamelen voor militairen aan het front. Wat zegt deze oproep? Staat Oekraïne er nu zo slecht voor dat dit het laatste redmiddel is?
“Dat denk ik niet. Waar dit over gaat is de onderhandelingspositie. Zoals je weet zijn Oekraïne en Amerika akkoord over een voorstel. Het wachten is nu op de reactie van Rusland. Als, en ik zeg nadrukkelijk als, de onderhandelingen beginnen dan wil je een sterke onderhandelingspositie hebben. Dan wil je bijvoorbeeld die gesprekken ingaan waarbij je het gebied in de Russische regio Koersk nog in bezit hebt. Dat is wat hier mee speelt.”
Toch wil je deze gebeurtenis aangrijpen om een politiek appèl te doen…
“Als Sociale Brigade steunen wij de ambitie om te gaan voor een duurzame vrede. Ik denk dat dit moment, hoe de situatie nu is, een goed moment is om die oproep te doen. Dat Europese leiders een snelle, duurzame vrede af gaan dwingen richting Rusland. Reden voor deze oproep is dat ik merk dat iedereen toch behoorlijk van de leg is. De vrijwilligers bij de Sociale Brigade, die met dit orkest hebben samengewerkt, maar ook de contacten die ik heb in Oekraïne.”
Je refereerde al even naar de onderhandelingen tussen Oekraïne en Amerika. Dit voorstel ligt nu in Moskou, waarbij er daar geen haast lijkt te worden gemaakt. Zou dit traineren de president van Amerika ook wakker kunnen maken?
“Ik hoop dat dit het effect is, maar ik heb geen idee hoe Trump precies werkt. Ik hoop dat hij het vertragingen en het traineren ziet als een aanval op hem, dat Moskou hem een loer probeert te draaien. En dat hij daardoor mee gaat bewegen met Zelensky waardoor het sanctiepakket tegen Rusland verzwaard wordt. En ik denk dat het heel belangrijk is dat we als Europa wat gaan doen. Dat we stoppen met afwachten, maar dat we zelf actie gaan ondernemen en ook echt stappen gaan zetten.”
De oproep aan de orkestleden om naar het front te gaan valt in lijn met een boodschap van PVV-leider Geert Wilders. Hij liet enkele weken geleden weten dat in Nederland Oekraïense mannen verblijven die ook aan de frontlijn zouden kunnen helpen….
“Dat is niet de oplossing. Ik denk ook niet dat het aan ons is om te beantwoorden waarom deze mannen hier zijn. Er zijn mannen die hier zorg dragen voor drie of vier kinderen, of voor een gehandicapt kind of voor hun vrouw zorgen. Als dat van toepassing is, dan ben je al gevrijwaard. Daarnaast is er ook een categorie mannen die niks aan het front te zoeken heeft. Als je ongelofelijk bang bent, dan red je het daar niet. Bij bepaalde gebeurtenissen, waarbij je moet handelen, heb je er niks aan als je bevriest. Dat is voor jezelf dodelijk, maar ook voor de eenheid waarmee je optrekt. Laten we ook niet vergeten te zeggen dat men amper training krijgt.”
