Reizend schilderij dat oorlogsgeweld overleefde komt mogelijk terug naar Groningen

Het kunstwerk ‘Schilderijopreis’ komt mogelijk terug naar Groningen. Dat laat kunstenaar Michiel Thijssing weten. Thijssing weet echter niet of hij daar blij mee moet zijn omdat volgens hem de taak van het schilderij nog niet is volbracht.

Hoi Michiel! Afgelopen woensdag werd bekend dat het schilderij de onlusten in de Soedanese hoofdstad Khartoem heeft overleefd. Wat was je reactie?
“Ja, ongelofelijk. Ook onwerkelijk. De afgelopen weken heb ik regelmatig aan het schilderij gedacht. Ik was er vanuit gegaan dat het er niet meer zou zijn. De bewoners van de woning waar het schilderij hing zijn vier weken na het uitbreken van het geweld halsoverkop gevlucht naar Egypte. Wat neem je mee als je op de vlucht slaat? Wat geld, je paspoort en wat andere waardevolle spullen. Maar niet een groot schilderij. Maar toch heeft het kunstwerk het overleefd.”

Terwijl alles in de omgeving vernield is…
“Wat je in Soedan ziet is een strijd tussen de troepen van de paramilitaire organisatie Rapid Support Forces, RSF en het regeringsleger. Het RSF heeft de afgelopen weken veel gebied veroverd, waaronder delen van de stad Khartoem. De troepen zijn deze woning binnengegaan en hebben werkelijk alles kapot gemaakt. Tafels zijn kapot geslagen, ramen zijn kapot, in de deuren zitten gaten en elektriciteitsleidingen zijn uit de muren getrokken. Maar dit schilderij is in tact gebleven. Er is beeldmateriaal met mij gedeeld, en op basis daarvan durf ik te zeggen dat het onbeschadigd is gebleven.”

Het verhaal past eigenlijk bij het schilderij. Want je hebt het indertijd gemaakt met als doel om de wereld vrede te geven…
“Het was in 2004 toen ik het idee kreeg om dit schilderij te maken. En eigenlijk is er qua situatie maar weinig veranderd. Ook toen stond de wereld in brand. Drie jaar daarvoor was de wereld opgeschrikt op de aanslagen op het WTC en het Pentagon in Amerika. Het leidde tot een oorlog in Irak. Op datzelfde moment werd er een strijd uitgevochten in de Darfur-regio in Soedan. En er was de gijzeling in het Russische Beslan die de wereld in zijn greep hield. Tsjetsjeense rebellen gijzelden tientallen leerlingen op een school. Het Russische leger ging over tot een bevrijdingsactie. De bestorming liep volledig verkeerd af: 186 kinderen kwamen om het leven. Ik dacht, verdikkeme, wat een ellende is er in de wereld. En toen ben ik het schilderij Let’s make the world better with more color and love gaan maken.”

Een kleurrijk en opvallend schilderij dat de reis begon in de bibliotheek die toen nog aan de Oude Boteringestraat was gevestigd…
“Het idee was inderdaad om het schilderij op reis te laten gaan, met als doel dat het op locaties hoop en troost kan bieden. Ik had er eerlijk gezegd een hard hoofd in. Op het schilderij staat bijvoorbeeld de boodschap ‘je mag me meenemen’. Ik dacht, dit werk belandt op een studentenkamer. Studenten hangen het boven de bank in hun huiskamer in de hoop dat ik als kunstenaar later een Picasso blijk te zijn, waarmee zij gelijk hun pensioen in orde hebben. Maar het liep anders.”

Het heeft een hele reis afgelegd hè?
“We weten niet alles. Ik weet bijvoorbeeld dat het in het Hoendiephuis heeft gehangen, een plek waar jonge daklozen worden opgevangen. Het is een tijdje bij de Suikerunie geweest. Het heeft in de huiskamer gehangen van een familie die op dat moment ontzettend veel steun kon gebruiken. Op een gegeven moment is het in Antwerpen opgedoken, weer terug naar Groningen gekomen, en uiteindelijk is het via Istanbul naar Soedan gereisd. Dit gebeurde in het jaar 2007.”

En inmiddels verblijft het al bijna twintig jaar in dit Afrikaanse land…
“Klopt. Er zijn ook jaren geweest dat ik niet wist waar het verbleef. Maar om de zoveel tijd duikt het op. Het laatste nieuws dat ik gehoord heb is dat er plannen zijn om het terug naar Groningen te brengen. Althans, dat is vanuit Soedan met mij gecommuniceerd. En ik weet niet zo goed wat ik daarmee moet. Het werk heb ik gemaakt om de wereld liefde en kleur te brengen. Ondertussen heeft het oorlogsgeweld overleefd. Dat is een verhaal dat verteld moet worden. Dus in die zin zou je kunnen zeggen, het zou fantastisch zijn om het bijvoorbeeld een plek te geven in Forum Groningen.”

Maar?
“De aanleiding om het te maken waren alle conflicten die op dat moment speelden. En die conflicten zijn er nog steeds. Dus ik vind dat dit schilderij nog niet klaar is, dat de taak nog niet volbracht is. Dus ik hoop eigenlijk dat het op een bepaalde manier verder kan reizen, en dat de boodschap verder verspreid kan worden. En dat mag in Soedan zijn. Indertijd was het conflict in de Darfur-regio één van de aanleidingen om het te maken. Door dit schilderij komt dit conflict wellicht wat meer in de aandacht. In ons land gaat het logischerwijs veel over de oorlog in Oekraïne en Gaza, maar ook in Soedan gebeuren vreselijk dingen.”

Kan kunst wereldvrede brengen?
“Ik denk dat kunst in ieder geval een taal spreekt die we allemaal verstaan. Of je het nu mooi of lelijk vindt, over een schilderij valt altijd iets te zeggen. En dit verhaal is opmerkelijk. Een schilderij, met een doel gemaakt, dat deze strijd overleefd. Voor het geweld uitbrak zijn er pogingen gedaan om het schilderij te verplaatsen. Zo is geprobeerd om het naar de Verenigde Arabische Emiraten te krijgen. Maar nu wordt er ook gezegd, dit heeft zo moeten zijn.”

Zeg je daarmee dat het misschien een goed idee zou zijn om dergelijke schilderijen te versturen naar bepaalde regeringsgebouwen…
“Ik ben werkzaam op een basisschool in de stad. Straks in mei hebben we een projectweek dat eigenlijk aansluit bij de boodschap die je met kunst kunt uitdragen. En soms gaat zo’n gedachte wel eens door mijn hoofd. Maar ik denk dat een dergelijk kunstwerk in het Witte Huis geen verschil zal maken. Ik denk dat een boodschap van een kunstwerk veel beter zijn werk doet als het langs de mensen reist en het op die manier de bevolking verbindt. Maar ik ga hier sowieso de komende tijd over nadenken.”