RSJ besluit: Van Mesdagkliniek wordt rookvrij

Dr. S. van Mesdag wordt de eerste rookvrije tbs-kliniek in Nederland. Ondanks beklag van patiënten heeft de beroepscommissie groen licht gegeven voor een een rookverbod. Patiënten, medewerkers en bezoekers van de kliniek mogen voortaan geen tabak meer nuttigen op en rond het terrein van de instelling.Het rookverbod is niet nieuw. De kliniek stelde op 15 april 2024 al een rookverbod in, maar daar was niet iedereen het mee eens. Patiënten gingen in beklag, omdat zij door het verbod praktisch verplicht worden om te stoppen met roken. Zij mogen zowel op hun kamer als buiten op de binnenplaats niet meer roken. Ook mogen ze geen sigaret meer opsteken tijdens hun begeleid verlof buiten de muren van de instelling.

‘Inbreuk op persoonlijke levenssfeer’

De beklagcommissie gaf de patiënten gelijk. Zij oordeelden eerder dat een rookverbod in de patiëntenkamer en in de open lucht kan worden gezien als een ernstige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en het zelfbeschikkingsrecht, een recht dat is vastgelegd in de Grondwet.

Van Mesdag ging tegen deze uitspraak in. Volgens het hoofd van de instelling hebben niet-rokende patiënten en werknemers recht hebben op bescherming van hun gezondheid. Blootstelling aan andermans tabaksrook is volgens de kliniek in strijd met de lichamelijke integriteit van de niet-rokers.

Verslaving, geen grondrecht

De beroepscommissie van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) deed vrijdag 21 maart 2025 uitspraak. Zij hebben besloten dat het algehele rookverbod binnen FPC Mesdag in stand mag blijven.

“Roken is geen grondrecht maar een hardnekkige verslaving”, licht de RSJ toe op haar website. “Roken, maar ook het ongewild meeroken, kent een groot gezondheidsrisico. Aan het recht van niet-rokende patiënten en werknemers op onaantastbaarheid van hun lichaam en daarmee het recht op een gezonde leef- en werkomgeving, mag volgens de beroepscommissie zwaarder gewicht worden toegekend dan aan het zelfbeschikkingsrecht van de rokende patiënt.”

‘Opgelucht’

Het bestuur van de kliniek is opgelucht na de uitspraak. “De gezondheid van onze patiënten en medewerkers staat in onze kwaliteit van zorg en behandeling bovenaan. Op deze manier dragen we bij aan duurzame gezondheid in de geestelijke gezondheidszorg.”