Ter nagedachtenis aan Johannes Geubels wordt komende zaterdag 12 april een Stolperstein onthuld in de Vinkenstraat. Bijzonder is dat op hetzelfde moment een gedenksteen wordt geplaatst in Hamburg.
In april 1945 bevond Geubels zich in concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Rond dit kamp waren er diverse werkkampen. Bij het naderen van de geallieerden koos de kampcommandant ervoor om de gevangenen te spreiden over de diverse kampen. Geubels werd overgebracht naar kamp Sandbostel dat op 29 april werd bevrijd door het Britse leger. Op 31 mei is hij naar alle waarschijnlijkheid in het kamp overleden aan de gevolgen van een ziekte. Zijn lichaam werd uiteindelijk aangetroffen in een massagraf. In de herfst van 1966 werd hij herbegraven op het Ereveld bij Loenen.
Wat is een Stolpersteine?
Stolpersteine is een Duitse combinatie van de woorden: stolpern (struikelen) en Steine (stene”). Het is bedoeld om het gevoel te krijgen van ‘belemmering, obstakel’. Het gaat om een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig als monument voor slachtoffers van het nationaalsocialisme die verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. De gedenktekens worden in het trottoir voor de vroegere woonhuizen aangebracht.
“Moeten we alleen een steen in Hamburg leggen?”
Dat er juist dit jaar een Stolpersteine wordt gelegd, is te danken aan diverse burgerinitiatieven rond Hamburg. Holger Artus is één van de initiatiefnemers, waarbij het idee om een gedenksteen te plaatsen vorig jaar ontstond: “We vroegen ons af: moeten we alleen een steen leggen op een plek in Hamburg waar hun zoveel leed is aangedaan? Nee, dat was niet voldoende. We wilden ook een Stolperstein in Groningen voor Johannes Geubels leggen en met hem tevens de andere Nederlandse nazislachtoffers herdenken.” En dat gebeurt komende zaterdag. De familie Geubels zal bij deze onthulling aanwezig zijn en zal ook het woord voeren. Namens de gemeente Groningen is locoburgemeester Mirjam Wijnja (GroenLinks) aanwezig. Op hetzelfde tijdstip wordt op de stoep voor een satellietkamp van het concentratiekamp Neuengamme in het centrum van Hamburg, de Spaldingstraße, een gedenkplaat onthuld ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van het kamp.
Drukkerij Erven van de Kamp
Johannes Geubels werd op 11 maart 1911 geboren in Groningen. Tijdens de Duitse inval in mei 1940 is Geubels 29 jaar oud en woont aan de Vinkenstraat 6. Als reactie op de Duitse bezetting ontstaat verzet. Geubels maakt daar deel van uit, waarbij gebeurtenissen als de massa-executie op de Waalsdorpervlakte in maart 1941 hem aanmoedigen om de strijd tegen de bezetter aan te gaan. Hij was werkzaam als zetter-opmaker-drukker bij de drukkerij Erven B. van de Kamp in de Sint Jansstraat. Samen met andere drukkers was hij actief binnen de verzetsgroep De Groot. Gerrit Boekhoven gaf leiding aan de groep. Groep-De Groot hield zich geweldloos bezig met het verspreiden van distributiebonnen, het onderbrengen van onderduikers en het drukken en verspreiden van verzetsblad De Vonk.
Inval
Op 29 februari 1945 deed de Sicherheitsdienst een inval in de drukkerij. Daarbij werden zeven medewerkers opgepakt. Zij werden overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Hereweg. De reden van de inval is onbekend, maar naar alle waarschijnlijkheid is er verraad in het spel geweest. Uit onderzoek is gebleken dat toeval, naïviteit en verraad een rol speelden in het oprollen van de groep. Tot 17 maart heeft Geubels gevangen gezeten in de stad, waarna hij is overgebracht naar Hamburg. Van de zeven opgepakte drukkers overleden er zes tijdens of kort na hun gevangenschap. Johannes Geubels werd 34 jaar.
Het onthullen van de Stolperstein vindt plaats op zaterdag 12 april om 15.00 uur in de Vinkenstraat ter hoogte van nummer 6.
